Niepewność bywa czasem gorsza niż brak uzbrojonej straży.

Namówiła pewnych senatorów, aby na najbliższym posiedzeniu senatu postawili wniosek, że należy, jakoby dla najpoważniejszych względów państwowych, zmusić cesarza do zawarcia małżeństwa i dać pozwolenie wszystkim innym na tego rodzaju małżeństwa, które dotychczas uważane były za niemoralne. Zaledwie jeden dzień przeczekał [po uchwa- 90 Jej ojcem był Marcus Plautius Siłyanus, konsul z r. 2 przed n. e.; za zwycięstwa w Dalmacji otrzymał odznaki triumfalne. "MarcusYaleriusMessalaBarbatus przez matkę, Mar- cellę Młodszą, kuzyn Klaudiusza. "Całus Silius, konsul desygnowany w r. 47 i 48 n. e., syn konsula z r. 13 n. e., w r. 48 w czasie nieobecności Klaudiusza oficjalnie zaślubił Messalinę, zaraz potem został zgładzony. 93 Mówi o tym również Tacyt (Ann. XI 12 i nn. oraz 26—38). 94 L o 11 i a była wnuczką M. Lolliusza, konsula z r. 21 przed n. e., legata Germanii, który poniósł tam wielką klęskę w r. 16 przed n. e. Lollia była najpierw żoną Memmiusza Regulusa, namiestnika Mezji, póź- niej żoną Kaliguli; porzucona przez niego została wreszcie zamordowana przez matkę Nerona, Agryppinę Młodszą. le senatu] i już urządził zaślubiny95. Jednak naśladowców swe- go czynu nie znalazł z wyjątkiem pewnego wyzwoleńca oraz pewnego centuriona primipilara, którego ceremonię zaślubin uświetnił Klaudiusz swą obecnością wraz z Agryppina. 27. Z trzema żonami miał dzieci: z Urgulanillą Druzusa i Klaudię, z Petyną Anionie, z Messaliną Oktawie oraz syna, którego najpierw obdarzył przydomkiem Germanika, wkrótce Brytannika. Druzusa stracił jeszcze jako pacholę w Pompejach. Mianowicie Druzus udusił się, gdy dla zabawy podrzucał w gó- rę gruszkę i ta wpadła mu w otwarte usta. A właśnie przed kil- koma dniami zaręczył go Klaudiusz z córką Sejana96. Tym bar- ' dziej-dziwię się tym, którzy przypisują jego śmierć zdradzie Se- jana. Klaudia była właściwie córką Klaudiuszowego wyzwoleń- ca,',.Botera. Chociaż urodziła się na cztery miesiące przed roz- wodem i wychowywana była przez ten czas w domu cesarskim, Jednak po rozwodzie97 kazał ją Klaudiusz położyć pod drzwia- mi domu matki i nagą tam zostawić, Antonię wydał za mąż naj- ' pierw za Gn. Pompejusza Wielkiego98, następnie za Fausta Sul- lę99, znakomitych młodzieńców. Oktawie oddał za żonę swemu pasierbowi, Neronowi, choć była już zaręczona z Sylanem100. Brytannika101, urodzonego w dwudziestym dniu panowania "s W r. 49 n. e. »6 "W r. 20 n. e. 917 Klaudiusza z Urgulanillą. 98 C n. Pompei u s Magnus ożenił się z Antonią w r. 41 n. e., był kwestorem w r. 44, przed r. 47 n. e. został zamordowany z woli Klau- diusza. 93 Faustus Cornelius Sulla T e l i x, brat "Walerii Messaliny (jednej matki, Domicji Lepidy). "W r. 47 n. e. ożenił się z Antonią, córką cesarza Klaudiusza. Konsul przez cały rok 52 n. e. "Wygnany przez Ne- rona w r. 58 n. e. do Marsylii i tam zgładzony .w r. 62 n. e. z woli Nerona. ""Lucius lunius Silanus, urodzony w r. 24 n. e., zaręczo- ny z Oktawią w r. 41 n. e. wnet po jej urodzeniu; kwestor; towarzyszył razem z Pompejuszem, mężem Antonii, Klaudiuszowi do Brytanii w r. 43 n. e.; otrzymał odznaki tryumfalne; pretor w r. 48 n. e., popełnił samo- bóstwo, gdy Klaudiusz na początku r. 49 ożenił się z Agryppina Młodszą. "'Tiberius Ciaudius Caesar Britannicus, syn Klau- diusza i Messaliny, urodzony 13 lutego w 41 r. n. e. Tu zachodzi nie- zgodność co do dat: jeśli, jak mówi Swetoniusz, w dwudziestym dniu 312 BOSitl KLAUDIUSZ i w czasie powtórnego konsulatu, polecał Klaudiusz gorliwie żołnierstwu, jeszcze gdy był maleńki, na zebraniach wojsko- wych obnosząc go na rękach. Stale polecał ludowi na widowi- skach, trzymając na kolanach albo przed sobą. Przyłączał się do okrzyków publiczności życzącej jego synowi wszelkiego do- bra. Spośród zięciów usynowił tylko Nerona. Pompejusza i Sy- lana nie tylko nie przyjął do swego domu, lecz nawet zgładził. 28. Spośród wyzwoleńców szczególnie cenił eunucha Posy- desa, którego w obecności świty wojskowej obdarzył włócznią bez żelaznego ostrza102 po swym triumfie nad Brytanią. Nie- mniej też cenił Feliksa103, któremu kolejno powierzał dowódz- two nad oddziałami piechoty, jazdy