Niepewność bywa czasem gorsza niż brak uzbrojonej straży.

2). Zawieranie i ratyfikacja umów jest kompetencj¹ rz¹du, w wiêkszoœci wymagaj¹ one jednak dodatkowo zatwierdzenia przez parlament. Nie wymagaj¹ parlamentarnego zatwierdzenia te tylko umowy, które Konstytucja lub ustawa zwalnia od tego wymogu. Inn¹ kompetencj¹ parlamentu w tym zakresie jest, jak ju¿ wskazywano, mo¿liwoœæ poddania umów miêdzynarodowych referendum (art. 141 ust. 2). 6. Do omawianej funkcji parlamentu nale¿y zaliczyæ równie¿ donios³e uprawnienie w zakresie kierowania Si³ami Zbrojnymi, mianowicie zarz¹dzanie stanu pe³nienia przez Si³y Zbrojne s³u¿by czynnej oraz og³aszanie ca³kowitej lub czêœciowej mobilizacji (art. 173 ust. 1 lit. d). Tylko w sytuacjach niecierpi¹cych zw³oki mobilizacjê mo¿e zarz¹dziæ Rada Federalna (art. 183 ust. 4). 7. Dalsze œrodki nale¿¹ce do tej funkcji to znana Konstytucji (art. 157 ust. 2) mo¿liwoœæ rz¹du sk³adania oœwiadczeñ na forum po³¹czonych izb oraz znane regulaminom izb sk³adanie takich 365 oœwiadczeñ na forum danej izby „dotycz¹ce wa¿nych wydarzeñ luh problemów z zakresu polityki". W jednym i drugim przypadku izba (izby po³¹czone) mo¿e przeprowadziæ dyskusjê nad takim oœwiadczeniem, której wymowa winna stanowiæ dla rz¹du istotny argument przy przyjmowaniu okreœlonej linii postêpowania. 8. W koñcu nale¿y tu zaliczyæ równie¿ mo¿liwoœæ wydawania przez jedn¹ lub drug¹ izbê oœwiadczeñ dotycz¹cych wa¿nych wydarzeñ, znan¹ regulaminom izb. Mo¿e to nast¹piæ z inicjatywy komisji, a w Radzie Kantonów tak¿e z inicjatywy deputowanych. Dyskusja jest mo¿liwa, o ile izba tak postanowi. Przed podjêciem oœwiadczenia, regulaminy przewiduj¹ mo¿liwoœæ zajêcia stanowiska przez rz¹d. Oœwiadczenia takie nie bêd¹ posiada³y charakteru wi¹¿¹cej rz¹d dyrektywy: nie wynika to bowiem z powy¿szych przepisów ani z wy³aniaj¹cego siê z Konstytucji (mimo zwrotu o „wykonywaniu przez parlament w³adzy najwy¿szej") uk³adu relacji miêdzy parlamentem a rz¹dem. Nie wskazuje na to równie¿ sama nazwa analizowanego tu uprawnienia („oœwiadczenie" — Erklaerung, declara³ion). 5.5. Funkcja wykonywania zarz¹du administracyjnego 1. Konstytucja szwajcarska dopuszcza równie¿ (por. art. 173 ust. 1 lit. h) wydawanie przez parlament aktów indywidualnych, o ile sytuacje takie przewidziane bêd¹ przez ustawy federalne. Tym samym dopuszcza tego rodzaju konstrukcje ustawowe, rzadko wystêpuj¹ce wœród kompetencji cia³a parlamentarnego. Ju¿ sama Konstytucja przewiduje tego rodzaju gestiê administracyjn¹ w dwu szczegó³owych sprawach przewidzianych w art. 82 ust. 3 (zatwierdzanie op³at za korzystanie z dróg publicznych) i w przepisie przechodnim do art. 87 ust. 4 (wyra¿anie zgody na u¿ycie odpowiednich œrodków na budowê kolei). 2. W szerszym sensie do funkcji wykonywania gestii administracyjnej zaliczyæ mo¿na równie¿ kompetencjê Zgromadzenia Federalnego uchwalania bud¿etu pañstwa. Dos³ownie Konstytucja szwajcarska stanowi o „uchwalania wydatków Federacji oraz ustalaniu preliminarza" (art. 167). Ustanawianie bud¿etu jest bowiem praktycznie najwa¿niejsz¹ czynnoœci¹ z zakresu wprowadzania ustaw w ¿ycie. Projektowanie preliminarza nale¿y do konstytucyjnych zadañ rz¹du (art. 183 ust. 1). Obok preliminarza prawo bud¿etowe wymaga przedstawiania przez rz¹d parlamentowi równie¿ tzw. planu finansowego (por. ni¿ej, przy funkcjach Rady Federalnej). 366 3. Dodatkowo Konstytucja zastrzega do parlamentu podejmowanie decyzji w najwa¿niejszych sprawach z zakresu bie¿¹cego funkcjonowania gospodarki finansowej: uchwalanie subwencji oraz zaci¹ganie zobowi¹zañ kredytowych, tak¿e powy¿ej ustalonej w Konstytucji granicy (art. 159 ust. 3 lit. b), decydowanie o wp³ywach z podatku VAT (przepis przechodni do art. 130 ust. 2), przed³u¿anie czasu, w którym przekraczaæ mo¿na dopuszczalny deficyt bud¿etowy (przepis przechodni do art. 126 ust. 9), i inne. 5.6. Funkcja kontrolna Funkcja kontrolna jest drug¹, obok ustawodawczej, klasyczn¹ funkcj¹ parlamentów pañstw demokratycznych. W rozwi¹zaniach ustrojowych Szwajcarii znajdziemy dla niej zarówno szerokie podstawy konstytucyjne, jak i bogaty zestaw instrumentów kontroli, z zaznaczaj¹c¹ siê równie¿ i w tym wymiarze szwajcarsk¹ specyfik¹ rozwi¹zañ. 1. Podstawowym przepisem konstytucyjnym, stanowi¹cym zwierzchni zakotwiczenie tej funkcji, jest art. 169 stanowi¹cy o spe³nianiu przez nadzór Zgromadzenie Federalne „zwierzchniego nadzoru nad Rad¹ Fede- parlamentu raln¹, administracj¹ federaln¹, s¹dami federalnymi". U¿yty w tym miejscu zwrot o „zwierzchnim nadzorze" sugerowaæ mo¿e dzia³ania znacznie szersze ni¿ dzia³ania wy³¹cznie kontrolne, choæ niew¹tpliwie i one mieszcz¹ siê tu równie¿. Dlatego tak¿e i ten zwrot uznawaæ mo¿na jako kolejn¹ konstytucyjn¹ podstawê dla uchwalania postulatów, rezolucji i zaleceñ (por. wy¿ej). W sposób naturalny bowiem funkcja kontrolna i funkcja kierowniczo-inspiracyjna wzajemnie siê splataj¹. Warto mo¿e nadmieniæ, ¿e uprawnienie parlamentu do sprawowania „zwierzchniego nadzoru" nad „drug¹" i „trzeci¹" w³adz¹ znajdowa³o siê w obu poprzednich konstytucjach szwajcarskich. Jest wiêc kompetencj¹ dawn¹, a jej wymowa, potwierdzaj¹ca nadrzêdnoœæ parlamentu, stanowi istotny argument w rozwa¿aniach nad systemem ustrojowym tego pañstwa. Konstytucja (art. 169 ust. 2) wspomina równie¿ o g³ównym komisje nadzoru narzêdziu wykonywania przez izby parlamentarne omawianego „nadzoru", którymi s¹ „komisje nadzoru" jednej i drugiej izby. Ich strukturê i uprawnienia reguluje ustawa o relacjach miêdzy radami, uzupe³niona przez regulaminy izb, a tak¿e regulaminy samych tych komisji, do wydania których s¹ one upowa¿nione przez ustawê. S¹ to jedne ze sta³ych komisji ka¿dej izby. Komisje nadzoru dziel¹ siê na sekcje odpowiadaj¹ce poszczególnym departamentom rz¹do- 367 wym. Funkcjami tych komisji s¹: analiza rozmaitych sprawozdañ przedstawianych parlamentowi g³ównie przez rz¹d (jego departamenty), ale równie¿ przez s¹dy oraz inne zak³ady i przedsiêbiorstwa federalne, jak te¿ czuwanie nad tokiem prac administracji federalnej i wymiaru sprawiedliwoœci