Niepewność bywa czasem gorsza niż brak uzbrojonej straży.

Droga mBodego czBowieka, d|cego ku nauce, w tamtym okresie nieuchronnie prowadziBa do Niemiec. Kajsarow pojedzie do Getyngi. Uniwersytet w Getyndze zajmowaB w[ród uniwersytetów europejskich miejsce szczególne. Getynga to miasto niemieckie, ale jego polityczne poBo|enie w rozdrobnionych Niemczech jest wyjtkowe: miasto to nale|aBo do korony brytyjskiej i na jego terytorium obowizywaBa konstytucja angielska - Habeas Corpus act. W Getyndze zbierali si profesorowie wolnomy[liciele z caBych Niemiec. Tutaj wykBadaB te| znakomity badacz kronik ruskich - profesor Schletzer, który dBugo mieszkaB w Petersburgu i swoj mBodo[ zwizaB z Rosj. Schletzer opiekowaB si rosyjskimi studentami i nie przypadkiem w Getyndze na pocztku XIX wieku zbiera si mBodzie|, która potem pozostawi widoczny [lad w kulturze rosyjskiej. Jednocze[nie z Kajsarowem w Getyndze studiowaB Aleksander Turgieniew, w przyszBo[ci przyja- ciel i interlokutor prawie wszystkich wielkich pisarzy, historyków, znaczcych polityków Europy, czBowiek, który w 1811 roku przywiózB Puszkina do Liceum, a w 1837 - jedyny z jego przyjacióB - powiózB ciaBo poety z Petersburga do Klasztoru Swiatogorskiego. Po kilku latach w Getyndze pojawi si brat Aleksandra Turgieniewa - MikoBaj Turgieniew, przyszBy dekabrysta. W tym samym czasie w Uniwersytecie GetyDskim przebywaB Aleksander Kunicyn, w przyszBo[ci jeden z najbardziej lubianych przez Puszkina wykBadowców Liceum, któremu poeta po[wiciB wiersze: Kunicynowi danin serca i wina! On stworzyB nas, on zapaliB nasz pBomieD, Postawion przezeD trójktny kamieD, PrzezeD czysta lampa zapalona... (Puszkin, II, 972) Tutaj te| Puszkin przyprowadziB swego LeDskiego. Nawiasem mówic, wskazówk, |e WBodzimierz LeDski miaB  dusz getyDsk", zazwyczaj interpretuje si jako aluzj do romantyzmu bohatera: czytelnik czsto zapomina o odmienno[ci getyDskich liberaBów i niemieckich romantyków