Niepewność bywa czasem gorsza niż brak uzbrojonej straży.

Może nastąpić wodobrzusze, a także obrzęk twarzy i kończyn dolnych oraz ? eozynofilia. Rozpoznanie, obok objawów klin., opiera się na wykryciu charakterystycznych jaj w kale lub dojrzałych form pasożyta. Leczenie lekami przeciwrobaczymi. Zapobieganie zakażeniu polega na starannym myciu i gotowaniu owoców i korzeni roślin wodnych. FASCIOLOZA ? motylicza choroba. FASCYKULACJA ? drżenie pęczkowe. FAUCHARD Pierre, ur. 1678, zm. 21 III 1761, franc. stomatolog, zw. ojcem dentystyki. W 1718 osiadł w Paryżu zajmując się chirurgią stomatologiczną. W 1728 wydał podręcznik o leczeniu zębów, który stał się podstawą nowoczesnej dentystyki i chirurgii stomatologicznej. Wprowadził nowe sposoby protezowania i umocowywania sztucznych zębów sztyftowych. Opisał 103 choroby jamy ustnej i zębów, m.in. oryginalny swój pogląd na powstawanie —» próchnicy zębów. Wprowadził do użytku krzesło z oparciem, prototyp dzisiejszego fotela dentystycznego. FDI, Federation Dentaire Internationale —> Międzynarodowa Federacja Stomatologiczna. FEBRA —» opryszczka zwykła. FEKALIA —> nieczystości. FELCZER, zawód med. wykonywany przez osoby zaliczane do średniego personelu med., które nabyły uprawnienia zawodowe na podstawie ustawy z l VII 1921 o uprawnieniach do wykonywania zawodu f. lub ustawy o zawodzie f. z 1950. F., którzy po minimum 3-letniej praktyce w zawodzie odbyli specjalne przeszkolenie, mogli w pewnym okresie uzyskać tytuły starszych felczerów. F., którzy nabyli uprawnienia na podstawie ustawy z 1921, mogą wykonywać praktykę prywatną, starsi felczerzy mają ponadto większy zakres samodzielności w wykonywaniu zawodu. Uprawnienia f. obejmują: działalność sanitamo-oświatową, zwalczanie chorób żak., zapobieganie chorobom, czynności w zakresie zapewnienia bezpieczeństwa i higieny pracy, stwierdzanie zgonu. F. przysługują także prawa udzielania pomocy i leczenia, jednak w formie ograniczonej, w zasadzie jedynie w obrębie zakładów służby zdrowia i pod kierunkiem lekarza. W PRL w połowie lat pięćdziesiątych zlikwidowano licea felczerskie i zaprzestano kształcenia felczerów. FELLOGEN, preparat żółciotwórczy i żółciopędny zawierający kwasy cholowe (gliko- i taurocholowy) i urotropinę. Kwasy emulgują tłuszcze i lipidy, ułatwiają wchłanianie, zwiększają perystaltykę jelit;, urotropina odkaża drogi żółciowe. Stosowany w —> dyskinezie dróg żółciowych, zaburzeniach wydzielania żółci, stanach zapalnych i kamicy dróg żółciowych, schorzeniach wątroby, zaburzeniach trawienia. FEMIGEN, doustny środek antykoncepcyjny (—> gestagen), pochodna 17-hydroksyprogesteronu z dodatkiem estrogennie działającego mestranolu. Uniemożliwia zagnieżdżenie się zapłodnionego jaja w błonie śluzowej macicy, powoduje także zmiany w śluzie szyjkowym, który staje się nieprzepuszczalny dla plemników. F. wywołuje czasem bóle i zawroty głowy, nudności, a po dłuższym stosowaniu wzrost wagi ciała. FEMINIZACJA, feminizm, występowanie cech kobiecych u mężczyzn. Najbardziej typowym przykładem jest rzekome —> obojnactwo męskie, zwłaszcza tzw. —>• zespół feminizujących jąder. Osobnik genetycznie męski (z jądrami) ma wygląd typowo kobiecy (sylwetka ciała, rozwój sutków, szczątkowa pochwa, zainteresowania seksualne mężczyznami). F. może również przejściowo wystąpić pod wpływem leczenia hormonalnego, np. długotrwałego podawania —> estrogenów w —> raku gruczołu krokowego. FEMINIZM ? feminizacja. FENACETYNA, acetylofenetydyna, lek przeciwgorączkowy i przeciwbólowy; wchodzi w skład różnych mieszanek przeciwbólowych, stosowanych przy bólach głowy. Lek toksyczny (methemoglobinemia, śródmiąższowe zapalenie nerek, żółtaczka), bywa przyczyną lekozależności. PENACTIL —> chloropromazyna. FENANTREN, 'węglowodór aromatyczny, składnik smoły pogazowej, przez pewien czas uważany za czynnik rakotwórczy. Pewne ilości f. wytwarzają się podczas spalania tytoniu. Ugrupowanie cyklopentanoperhydrofenantranu jest jednym z najaktywniejszych biologicznie; spotykane między innymi w niektórych hormonach, glikozydach nasercowych, kwasach cholowych. FENANTRENOWE ALKALOIDY OPIUM, grupa alkaloidów ? opium o silnym działaniu przeciwbólowym i narkotycznym. Najważniejszym z nich jest morfina. Działanie i zastosowanie —> morfina. FENAZOLINA, Antazolina, Antistina, lek przeciwhistaminowy, działa miejscowo znieczulająco i słabo uspokajająco. Stosowany w różnego rodzaju schorzeniach alergicznych i odczynach alergiczno-zapalnych (ukąszenia owadów). FENERGAN ? prometazyna. FENESTRACJA, zabieg wykonywany w —> otosklerozie celem poprawy słuchu. W części kostnej kanału półkolistego, poziomego ucha wewn. wytwarza Się za pomocą wiertła okienko. Przez nie dochodzi fala głosowa do właściwego odbiornika dźwięków, tzw, narządu Cortiego. Jest to sztucznie wy tworzona droga dla fali dźwiękowej, ponieważ naturalna droga poprzez okienko owalne została zablokowana. przez proces chorobowy. F. jest jednym ze sposobów, obecnie rzadko stosowanym, operacyjnego leczenia otosklerozy, a także wad rozwojowych (wrodzonych) ucha. FENMETRAZYNA, Phenmetrazin, Preludin, środek obniżający łaknienie. Pobudza —> współczulny układ nerwowy, wywiera działanie zbliżone do ?amfetaminy; należy do środków odurzających. Lek obecnie nie stosowany w lecznictwie. FENOBARBITAL, Luminal, Gardenal, barbituran o długotrwałym działaniu nasennym. -W małych dawkach działa uspokajająco, przeciw drgawkowo, przeciw wymiotnie, obniża napięcie mięśni gładkich, hamuje czynność tarczycy. Stosowany w neurastenii, nerwicach, pląsawicy, migrenie, nadczynności tarczycy, bezsenności, bolesnym miesiączkowaniu, wymiotach, —> padaczce grand mai. Zatrucia —> barbiturany. Stosowany przez dłuższy okres skraca czas i siłę działania leków, wzmagając szybkość ich metabolizmu (wywołuje tzw. indukcję enzymatyczną). FENOL, kwas karbolowy, środek ; antyseptyczny i dezynfekcyjny. Działa w zależności od stężenia bakteriostatycznie lub bakteriobójczo, silna trucizna. W lecznictwie stosowane gł arylo-alkilo-i chlorowcofenole. Sam f