Niepewność bywa czasem gorsza niż brak uzbrojonej straży.

Diagnozę dla celów poradnictwa dla rodziców wychowujących swoje dziecko niewidome lub niedowidzące w warunkach domowych albo dla wychowawczyń przedszkoli specjalnych lub zwykłych zajmujących się tego rodzaju dziećmi,. Odnosi się ona z reguły do dzieci małych, którym trzeba stworzyć optymalne warunki rozwoju poprzez odpowiedni program rewalidacyjny. . 2. Diagnozę dla celów zakwalifikowania dziecka niewidomego lub niedowidzącego do odpowiedniej placówki lub formy kształcenia i rewalidacji. W tym przypadku chodzi o ocenę dojrzałości szkolnej, a więc ocenę rozwoju fizycznego, psychicznego i społecznego w odniesieniu do wymagań szkolnych. 3. Diagnozę dla celów poradnictwa 'dla nauczycieli i wychowawców realizujących program rewalidacji w odpowiedniej placówce szkolno-wy-chowawczej. Diagnoza ta ma na celu ustalenia i wyjaśnienia pewnych nieprawidłowości rozwojowych, trudności w nauce (niepowodzeń szkolnych) i trudności wychowa wczych. Odnosi się więc ona do dzieci w wieku szkolnym. Biorąc pod uwagę pierwszy rodzaj diagnozy dla celów pedagogiczno-rewalidacyjnych, a więc diagnozę w odniesieniu do małych dzieci niewidomych i niedowidzących do wieku szkolnego - to zgodnie z Oregoń-skim Programem Rehabilitacji (1978, s. 7 i nast.) w diagnozie tych dzieci należy kłaść nacisk na 6 następujących aspektów rozwojowych: - funkcje poznawcze - sprawności pozostałych zmysłów, w tym również resztek wzroku, - język, -- samodzielność - wykonywanie czynności życia codziennego, - socjalizację - rozwój kontaktów społecznych, - małą motorykę •- sprawności manipulacyjne, - dużą motorykę - poruszanie się w przestrzeni połączone z działaniem praktycznym. Diagnoza ta powinna zawierać ocenę stanu rozwoju dziecka niewidomego czy niedowidzącego, a więc informacje dotyczące odchyleń, opóźnień czy dysharmonii rozwojowych, biorąc oczywiście pod uwagę specyfikę rozwoju małego dziecka z defektem wzroku. Nie powinna ona ujmować tych zagadnień statycznie, lecz dynamicznie ze wskazaniem na potencjalne możliwości rozwojowe dziecka oraz sugerować zastosowanie 231 odpowiednich zabiegów rewalidacyjnych. Tego rodzaju diagnoza .sporządzona na podstawie badań psychologicznych przy wykorzystaniu diagnozy okulistycznej powinna stanowić podstawę do określenia programu rewalidacji dziecka niewidomego lub niedowidzącego. Zawierać powinien on zestaw niezbędnych zabiegów rewalidacyjnych dla dziecka, które powinny być przeprowadzone przez rodziców, gdy dziecko wychowywane jest w domu, lub przez wychowawczynie, .gdy dziecko przebywa w specjalnym przedszkolu lub innej placówce wychowawczej. Podobnie pewną specyfikę ma diagnoza dla celów zakwalifikowania dziecka z 'defektem wzroku do odpowiedniej placówki szkolnej. W diagnozie tej, jak już podkreślono, chodzi o ocenę dojrzałości szkolnej, a więc czy rozwój dziecka odpowiada wymaganiom, jakie stawia szkoła przed uczniem pierwszej klasy.' Pojęcie dojrzałości szkolnej różnie jest definiowane. Z reguły przyjmiuje się, że na jej strukturę składa się: , - określony zasób wiadomości, wyobrażeń i pojęć o przedmiotach i zjawiskach otoczenia, -- określony system rozmaitych czynności ruchowych, manualnych i umysłowych, i(r) - określone postawy oraz stosunek poznawczy do otoczenia, wyrażający się zainteresowaniem nauką {por. M. Przełącznikowa, 1979, s. 517). 'Diagnoza dojrzałości szkolnej jest również diagnozą zespołową, na którą składa się: , - diagnoza lekarska - ocena stanu zdrowia dziecka, - diagnoza pedagogiczna - ocena zasobu niezbędnych wiadomości, względnie opóźnień lub luk w tym zakresie, - diagnoza psychologiczna - ocena psychicznej gotowości dziecka do podjęcia nauki szkolnej. ' O ile chodzi o diagnozę tyfiopsychologiczną dla celów zakwalifikowania dziecka do odpowiedniej placówki szkolnej, to szczególne znaczenie ma w niej określenie: ' 1. Potencjalnych możliwości zachowanych resztek wzroku, zwłaszcza . przy pisaniu i czytaniu zwykłego, płaskiego pisma. 2. Sprawności pozostałych zmysłów, a zwłaszcza: - sprawności dotyku - różnicowanie bodźców przestrzennych niezbędne dla nauki brajla, efektywne wykorzystywanie dotyku w poznawaniu przedmiotów, - sprawności słuchu '•- lokalizacja przedmiotów i zjawisk na podstawie bodźców słuchowych, - rozwoju kompensacji pęrcepcyjnej (kompleksowego działania zmysłów). 3. Sprawności motorycznej, a więc: - Sprawności manualnych, - sprawności lokomocyjnych. 4. Ogólnego rozwoju umysłowego (inteligencji). 232 5. Samodzielności w wykonywaniu niektórych czynności życia codziennego. ; Zespołowa diagnoza stanowi dla zespołu orzekającego podstawę do podjęcia decyzji, czy dziecko .z defektem wzroku należy skierować do szkoły dla dzieci niewidomych, do szkoły dla dzieci niewidomych umysłowo upośledzonych, do szkoły dla dzieci niedowidzących, do szkoły dla dzieci widzących lub trzeba stworzyć mu inne warunki rewalidacji. Pozostała jeszcze do omówienia diagnoza tyfiopsychologiczną dla celów poradnictwa dla nauczycieli i wychowawców, którzy zajmują się dziećmi z defektami wzroku w odpowiednich placówkach szkolno-wy-chowawczych, zwłaszcza w szkołach specjalnych dla dzieci niewidomych i niedowidzących