Niepewność bywa czasem gorsza niż brak uzbrojonej straży.

Znaczenie przedstawień obrazowych i słownych analizowano również w uczeniu się czynności według różnych instrukcji, których składnikami były pokaz i objaśnianie. Zajmowano się także w szerokim zakresie sytuacjami, w których brak było odpowiedniości między obrazem i słowem, a występowały zniekształcenia pamięciowe. W tym kontekście szczególnie dużo uwagi poświęcono analizie błędów i stwierdzono występowanie licznych prawidłowości. Przedmiotem badań była również modalność zmysłowa odbieranych informacji. Zaobserwowano w tym zakresie pewne preferencje gatunkowe. Ważne okazało się angażowanie tych samych analizatorów na etapach zapamiętywania i przypominania. Nieobojętne jest także to, czy odbiór jest mono- czy polisensoryczny. A może chciałbyś zaprojektować jakieś eksperymenty i wypróbować swe siły w tym zakresie? Pomocny może okazać się DODA TEK, w którym - oprócz zadań - znajdziesz pytania sprawdzające oraz zagadnienia do przemyślenia i dyskusji. Patrz. s. 347. Wprowadzenie 14.1. Przyswajanie i utrwalanie 14.1.1. Kształt krzywej uczenia się. Przyspieszenie dodatnie i ujemne 14.1.2. Kolejność przyswajania poszczególnych elementów serii. Efekt pierwszeństwa i świeżości 14.1.3. Czas potrzebny na przyswojenie jednego elementu 14.1.4. Przeliczenie 14.2. Rozłożenie powtórzeń w czasie 14.2.1. Uczenie się skomasowane a uczenie się rozłożone w czasie 14.2.2. Optymalny czas przerwy 14.3. Sposoby powtarzania 14.3.1. Uczenie się całościowe a uczenie sie częściami 14.3.2. Metody kombinowane 14.3.3. Próbne reprodukcje Podsumowanie Wprowadzenie Co dzieje się w trakcie powtórzeń? Po co powtarzać skoro materiał został już przyswojony? Czy sposób powtarzania ma znaczenie dla przebiegu uczenia się i jego efektów? Powtórzenia są tą formą aktywności podmiotu w czasie uczenia się, którą zainteresowano się w badaniach najwcześniej, a podstawowe prawidłowości w tym zakresie zostały wykryte dawno. Zadecydowało o tym zapewne powszechne występowanie powtórzeń, przekonanie o ich dużym znaczeniu oraz to, że są one łatwo obserwowalne i mogą być poddawane stosunkowo ścisłej kontroli jako zmienne niezależne. Rzadko zdarza się, abyśmy przyswoili sobie trwale jakieś obszerniejsze treści, jeśli zetknęliśmy się z nimi tylko jeden raz. Podobnie jest z czynnościami. Badania dotyczące powtórzeń przeprowadzano z użyciem różnorodnych materiałów: labiryntów, szeregów nie powiązanych ze sobą zgłosek lub słów, tekstów przekraczających swoją objętością zakres pamięci bezpośredniej itp. Wiele eksperymentów dotyczyło warunkowania. Z obserwacji i badań wynika - najogólniej rzecz biorąc - że jeżeli coś nie zostało przyswojone przyswojenia lego przez powtórzenia. W uczeniu się obszerniejszych partii materiałów powtórzenia okazują się niezbędne. Pozytywna rola powtórzeń jest tak powszechnie znana, że są one chyba najczęściej stosowanym środkiem zamierzonym w uczeniu się i stanowią zasadniczy element niemal wszystkich zorganizowanych oddziaływań dydak tycznych. . Przekonaniu o roli powtórzeń w uczeniu się wcześnie dano wyraz w literaturze psychologicznej, formułując fundamentalne prawo częstości, nazwane przez Thorndike'a (1932fl) prawem ćwiczenia. Informuje ono, że im częściej jakaś sytuacja wiąże się z określoną reakcją, tym większe jest prawdopodobieństwo, że ponowne wystąpienie tejże sytuacji wywoła daną reakcję. Przypuszczalnie powtórzenie sytuacji, w której na określony bodziec pojawia się określona reakcja, wzmacnia związek między bodźcem a reakcją. Tak można tłumaczyć uczenie się labiryntu, uczenie się serii elementów o stałej kolejności i niektórych innych materiałów. Na przekonaniu o pozytywnej roli powtórzeń opiera się trening. Liczne badania zmierzały do wyjaśnienia, co dzieje sie w wyniku powtórzeń; przegląd zagadnień rozpoczniemy właśnie od ukazania ogólnych prawidłowości w tym zakresie. Informacje będą dotyczyły zarówno przyswajania, jak i utrwalania tTeści, jedno i drugie bowiem dokonuje się w wyniku powtórzeń. Następnie zainteresujemy się, od czego zależą uzyskiwane efety. koncentrując się na rozłożeniu powtórzeń w czasie i na różnorodnych sposobach powtarzania. 14.1. Przyswajanie i utrwalanie Powtórzenia odgrywają dwojaką rolę. W ich następstwie może być przyswojony materiał, który przekracza swoją objętością zakres pamięci bezpośredniej. Ponadto - i to niezależnie od ilości materiału - w wyniku powtórzeń następuje utrwalanie przyswojnych treści. W początkowym etapie uczenia się dokonuje się przede wszystkim przyswajanie, a w etapie odpowiednio późniejszym - utrwalanie. Często jednak rozdzielenie tych dwóch funkcji nie jest łatwe; w następstwie jednych i tych samych powtórzeń coś bywa jeszcze przyswajane, a coś już utrwalane. Ze zrozumiałych względów badania prowadzono przede wszystkim na materiale przekraczającym swoją objętością zakres pamięci bezpośredniej. Za materiał szczególnie użyteczny uznano szeregi złożone ze zgłosek lub słów bezsensownych. Porównywano, co pamiętają osoby badane po kolejnych powtórzeniach: rejestrowano wszystkie zachodzące zmiany, począwszy od zupełnej nieznajomości szeregu, a kończąc na pełnym przyswojeniu go, wyrażającym się w umiejętności całkowicie poprawnej reprodukcji