Niepewność bywa czasem gorsza niż brak uzbrojonej straży.

stan¹³ przed Miêdzynarodowym Trybuna³em wNorymber-dze, gdzie za zbrodnie wojenne i zbrodnie przeciwko ludzkoœci zosta³ skazany na karê œmierci; powieszony 16 paŸdziernika 1946 r. : Gunther Hans von Kluge(1882-1944),feldmarsza³ekniem. We wrzeœniu 1939r.,w czasie walk w Polsce, dowodzi³ niemieck¹ 4. armi¹ w sk³adzie Grupy Armii „Pó³noc"; w 1940 r. na czele tej armii walczy³ w Belgii i Francji. W 1941 r. prowadzi³ 4. armiê do ataku na Moskwê, a w grudniu tego roku, po dymisji gen. Fedora von Boæka obj¹³ dowództwo Grupy Armii „Œrodek". 4 listopada 1943 r. usuniêty ze stanowiska, 2 lipca 1944 r. obj¹³ dowództwo wojsk niemieckich na Zachodzie. Zamieszany w zamach na Hitlera 18 sierpnia 1944 r. pope³ni³ samobójstwo, za¿ywaj¹c truciznê. 208 NAJWIERNIEJSZY ¯O£NIERZ HITLERA Kluge zdecydowa³ siê zastosowaæ do tej rady. Wyruszy³ na dwudniow¹ inspekcjê. Na pó³wyspie Cotentin Amerykanie mieli ju¿ 14 dywizji, którym Niemcy mogli przeciwstawiæ tylko 6. Po drugiej stronie frontu, pod Caen, Brytyjczycy wznowili ataki na miasto, bêd¹ce wa¿nym wêz³em komunikacyjnym. Si³y niemieckie wyczerpywa³y siê w szybkim tempie. Do 7 lipca Niemcy stracili 80 783 ¿o³nierzy: zabitych, rannych, zaginionych i wziêtych do niewoli. Straty alianckie by³y ni¿sze: 61732 ¿o³nierzy, ale w tym czasie z Wielkiej Brytanii dos³ano 79 tysiêcy ¿o³nierzy. Kluge zacz¹³ pojmowaæ, co chcia³ mu przekazaæ Rommel, proponuj¹c zapoznanie siê z sytuacj¹ na froncie. I wtedy zdarzy³ siê b³ahy incydent, który móg³ mieæ dla Rommla istotne nastêpstwa. 3 lipca niemieccy ¿o³nierze znajduj¹cy siê w rejonie Caumont us³yszeli, jak Amerykanie przez g³oœnik wzywali ich dowódcê. Okaza³o siê, ¿e w Cherbourgu, zdobytym 26 czerwca, pozosta³o kilkanaœcie niemieckich pielêgniarek. - Czy mo¿na je odes³aæ? - pytali Amerykanie. Niemieckie dowództwo zgodzi³o siê. Walki usta³y na 4 godziny i pielêgniarki przej echa³y przez liniê frontu w samochodzie dostarczonym przez Amerykanów. Operacja przekazania kobiet zajê³a 15-20 minut. Dlaczego wiêc rozejm trwa³ tak d³ugo? Czy¿by przekazanie pielêgniarek by³o tylko pretekstem do spotkania przedstawicieli dowództwa wojsk niemieckich we Francji i wojsk alianckich? Prawdopodobnie tak. Tym bardziej ¿e 9 lipca przeprowadzono podobn¹ operacjê, tym razem przekazania Niemcom dwóch pielêgniarek i siedmiu sekretarek. I tym razem wstrzymano walki na 4 godziny. Wygl¹da na to, ¿e przedstawiciele obydwu stron kontynuowali dyskusjê, która rozpoczê³a siê podczas pierwszego rozejmu. Ponad wszelk¹ w¹tpliwoœæ feldmarsza³ek Rommel wiedzia³ i aprobowa³ te rozmowy. Nie wiemy natomiast, czy bra³ w nich udzia³. Prawdopodobnie nie. Co ustalono podczas dwóch czterogodzinnych rozejmów? Na co zgodzili siê Amerykanie? Czy przyjêli propozycjê z³o¿enia przez Niemców broni na Zachodzie? To bardzo prawdopodobne. Alianckie wojska odnosi³y sukcesy, ale ostateczne zwyciêstwo w boju o Normandiê by³o jeszcze odleg³e. W dalszym ci¹gu pod Calais sta³a potê¿na niemiecka 15. armia, w oczekiwaniu, ¿e lada moment w tym rejonie, odleg³ym od Normandii o 3 00 kilometrów, nast¹pi druga, w³aœciwa inwazja. Wystarczy³ rozkaz Hitlera, ¿eby wojska te runê³y na Normandiê i zgniot³y s³absze oddzia³y alianckie. Dowódcy alianccy musieli pamiêtaæ, ¿e oddzia³y niemieckie maj¹ wiêksz¹ si³ê bojow¹. W armii niemieckiej jednostki bojowe stanowi³y 54% stanu osobowego, zaœ w amerykañskiej tylko 38%, gdy resztê stanowi³y s³u¿by pomocnicze, sanitarne itp. Od 12 czerwca Niemcy ostrzeliwali Londyn za pomoc¹ pocisków V-1. Co prawda, pierwszego dnia wystartowa³o tylko 10 lataj¹cych bomb, z których zaledwie jedna eksplodowa³a w londyñskiej dzielnicy Chiswick, ale ju¿ 13 czerwca Niemcy wystrzelili 244 pociski. 209 SENSACJE XX WIEKU i To wszystko mog³o zachêcaæ rz¹dy i dowództwa wojsk anglo-amery-kañskich do przyjêcia propozycji zakoñczenia walk na Zachodzie. Byæ mo¿e warunkiem by³o zabicie Hitlera. Coœ musia³o siê staæ w czasie tych dwóch rozejmów, gdy¿ Rommel zaktywizowa³ swoj¹ dzia³alnoœæ antyhitlerowsk¹. Uda³o mu siê zyskaæ nowych sprzymierzeñców. Genera³ Heinz Eberbach, dowódca armii pancernej, oraz Sepp Dietrich, dowódca I korpusu pancernego, zgodzili siê go poprzeæ. Podobne deklaracje z³o¿yli dowódca 7. armii oraz dowódca II korpusu pancernego SS. Hitler przebywa³ w tym czasie w Obersalzbergu i ze swojej górskiej siedziby kierowa³ walkami w Normandii. Rommel napisa³ list do niego, w którym zrezygnowa³ z jakiejkowiek dyplomatycznej dwuznacznoœci: Sytuacja na normandzkim froncie pogarsza siê z ka¿dym dniem i staje siê kryzysowa - pisa³. - ¯o³nierze wszêdzie walcz¹ bohatersko, ale nierówny bój zbli¿a siê do koñca