Niepewność bywa czasem gorsza niż brak uzbrojonej straży.
Pytanie, na ile inspirowały one artystów i utrwaliły się w ikonograficznym zapisie. Wydaje się, iż znajomość przypomnianej tradycji hagiograficznej dotyczącej Jolenty, niezależnie od obiektywnej wartości przekazów, jest ważna z uwagi na rodzący się w jej kręgu kult, w tym także na właściwą interpretację związanych z nim źródeł ikonograficznych. Do pomyłki, spowodowanej nieznajomością tekstów żywotów i legend obydwóch księżnych-klarysek Kingi i Jolenty, należy błędne odczytanie ikonografii jednego z fresków znajdujących się w kościele franciszkanów w Poznaniu. Otóż, przedstawiony na nim cud św. Kingi przeprowadzenia laską potoku ze wsi Przysietnicy pod starosądecki klasztor 1 zasadzenia cudownej lipy, został przez historyków sztuki mylnie przypisany Jolencie92. W ikonografii hagiograficznej nie jest to jedyny przypadek. l" Tamże s. . '2 W literaturze reprodukcja fresku namalowanego ok. 1702 r. przez Adama Swacha łowana Bl. Jolenta w Gnieźnie - zob. Kalendarz świętych ..., s. 29; KZSP VII cz.2/1 fig. 263. Legendę zapisał już Jan Długosz, Vita s. Cunegundis, w: tenże, Opera omnia, wyd. I. Polkowski, Ż. Pauli, t. 1, Kraków 1878; w tłumaczeniu P. Mojeckiego, Żywot s. Kunegundy (...), Kraków 1617, druk. Franciszek Cezary, s. 159-161; rozszerzona przez M. I. Frankowica, Wizerunek świętej doskonałości (...) w wielkiej Słudze Boskiej Błogosławionej Kunegundzie (...) jaśniejący, Kraków 1718, druk. Franciszek Cezary, s. 168-170. Jej znajomość potwierdzają m.in. zeznania świadków w procesie beatyfikacyjnym z 1629 r. zob. L. Kowalski, S. Fischer, Żywot bl. Kingi i dzieje jej kultu, Tarnów 1992 s. 135 nn. Aleksandra Witkowska OSU 163 Zusammenfassung Selige Jolente in der altpolnischen hagiographischen Tradition Dank des Artikels von Aleksandra Witkowska (OSU) erkundigen wir uns, wie die sel. Jolenta in der altpolnischen hagiographischen Tradition dargestellt wurde. In Heiligenleben von Jolenta pragt eine deutliche Ahnlichkeit zu Heldinen aller bekanntcn Heiligenleben von geheiligten Piastsfrauen auf, wie: Jadwiga, Anna, Salomea, Kinga. Die geistige Darstellung der letzten Frau kónnte als treues Abbild der durch Hagiographen geschaffenen Darstellung von Jolente anerkannt werden. Ahnlich wie in dem Heiligenlebensdarstellungen von Kinga, die Heiligkeit von Jolenta wurde in den Kategorien der fur die Spiritualitat der Franziskaner charakteristischen Tugenden gezeigt, wie Frómmigkeit, die Giite, die Liebe, die Demut, die Gehorsamkeit, die Armut, die Verzeihung. Die aszetische Praxis - die Fasten, das Nachtwachen im Gebet, Aufrechterhaltung von Schweigensregeln, Erfullung von Dienstarbeiten, wurden als Form der Expiaktion und des Nachahmens von dem armen und leidenden Christus dargestellt. Ziemlich spat, erst am Anfang des XVII Jahrhunderts, wurde es angefangen, feine Materialien von der seligen Jolenta zu ordnen und schriftlich zu fixiren. Das hagiographische Schaffen, das der Jolenta gewidmet wurde, hat die Zeiten der gróBten Entwicklung in dem XIX Jahrhundert erlebt. Es war mit Vorbereitungen der Beatifikation verbunden, die im Jahre 1827 erfolgreich abgeschlossen wurde. Die Knappheit der historischen Quellen iiber die Selige hat ffir Hagiographen die grosse Móglichkeiten ihrer Tatigkeit geschafft. Es war manchmal sehr schwierg ffir die Heiligenlebensverfasser eine geschichtliche Wahrheit von der Sagę zu trennen, die fur die Bedurfnisse der sog. Volksfr6mmigkeit geschaffen wurden. Die Schwierigkeiten hatten damit sogar die bekannten Chronisten, die in ihren Werken iiber die Gesegnete neben der historischen Biographieereignisse auch ungepriifte und fehlerhafte Informationen eingetragen haben. Manche von Schriftstellem haben sich ganz unkritisch auf die Informationsąuellen bezogen, besonders auf die sich durch Jahrhunderte entwickelnde Tradition in Konventen der Minderbriider und der Klarissen. Die Form und der Inhalt der Heiligenleben von Jolente waren von dem Geist der Zeiten gepragt, in denen sie cntstanden sind. Es hat viel mit der Bestimmung der Werkc (Erziehung, Darstellung der Personenvorbilde) oder mit dem gewahlten Auditorium zusammengehangt. tłum. Paweł Wójtowicz Ryszard Knapiński 4.12
-
WÄ…tki
- Niepewność bywa czasem gorsza niż brak uzbrojonej straży.
- W chwili kiedy krewny, przybyBy na widzenie z wizniem, znajdzie si ju| w siedzibie Trzeciego OddziaBu, sprawujcego piecz nad danym obozem, musi podpisa zobowizanie, |e po powrocie do miejsca zamieszkania nie zdradzi si ani jednym sBowem z tym, co przez druty nawet dojrzaB po tamtej stronie wolno[ci; podobne zobowizanie podpisuje wizieD wezwany na widzenie, zarczajc tym razem ju| pod grozb najwy|szych mier nakazanija (a| do kary [mierci wBcznie) |e nie bdzie w rozmowie poruszaB tematów zwizanych z warunkami |ycia jego i innych wizniów w obozie
- Wyglądało na to, że tylko ona mogła zapobiec przelewowi krwi, poślubiając jednego z nich, - A co będzie, jeśli lady Gillyanne zostanie zraniona lub zabita podczas walki? -...
- Lęk sparaliżował na chwilę atakujących, z pewnej bowiem odległości nasze działania mogły wyglądać, jakbyśmy ciskali w nich magicznymi kulami ognia...
- Wydawała się błogo nieświadoma swego nędznego wyglądu – całą różowosrebrną suknię pokrywały plamy z herbaty, a zszargane, śnieżnobiałe włosy powiewały na gorącym...
- Nicholas podciągnął go, przywracając przyzwoity wygląd, jednocześnie unosząc ją lekko do góry; potem wziął dziewczynkę za rękę i zaprowadził do wody...
- Ale przyjeżdżając do nas musiała wyglądać normalnie: w niedźwiedzim kostiumie nie wpuszczono by jej do „Stanhope’a”, a na Central Park South jakiś policjant mógłby ją...
- Spójrz, koń twój jest już zmęczony, pokryty potem, podczas gdy mój wygląda, jakby dopiero co wyszedł ze stajni...
- - Generale Ellis, proszę nie odpowiadać na żadne dalsze pytania! Brayduck wyglądał, jakby wymierzono mu policzek...
- Stercząc wysoko nad wodą, z ustawionymi po jednej stronie wieżami wiertniczymi, wyglądały jak flotylla lotniskowców...
- A naćpańcy przyglądają się temu, jak gdyby to wszystko było tele-dyskiem, dla nich tak to wyglądało...