Niepewność bywa czasem gorsza niż brak uzbrojonej straży.

Druga kohorta, zwana Ferun-gulata, obejmuje kilka rzędów kopytnych, drapieżne i pochodzące od nich płetwonogie oraz walenie. Są to zwykle duże ssaki, często wykazujące redukcję palców bocznych i rozwój kopyt. Badania paleontologiczne świadczą, że w bardzo wczesnym okresie rozwoju łożyskowców oddzieliły się one od najpierwotniejszych owadożernych ł dopiero później zróżnicowały się w kierunku rozmaitych przystosowań. Trudniej znaleźć miejsce w układzie systematycznym ssaków dla niektórych pierwotnych grup kopalnych, znanych tylko z nielicznych zachowanych szczątków. Wieloguzkow-ce wykazują tyle cech odrębnych, że tworzy się dla nich osobną podgromadę Allotheria. W obrębie podgromady Theria poza dwoma szczepami żyjących ssaków, a więc ssakami niższymi (torbaczami) i łożyskowcami, umieszczamy jako osobny szczep trójguzkowce (Tritutierculata), pierwotne ssaki z epoki mezozoicznej, które były zapewne przodkami obu tych szczepów. Dwa rzędy ssaków mezozoicz-nych, dokodonty i t r i-konodonty, są zbyt słabo poznane, aby można je zaliczyć do którejś z wyróżnionych grup systematycznych. Układ systematyczny ssaków przedstawia się następująco*: Gromada: Ssaki (Mammalia) Podgromada: Prassaki (Prototheria) Rząd: Stekowce {Monotremata) Rodziny: Dziobaki (Ornithorhynchidae) Kolczatkowate (Tachyglossidae) Podgromada: + Allotheria Rząd: Wieloguzkowce (+ Multituberculata) Podgromada: Ssaki żyworodne (Theria) Szczep: Trójguzkowce (4-Tritutierculata) Rzędy: Symetrodonty (+ Symetrodonta) Pantoteria (+ Pantotheria) • Pominięto mniej ważne rodziny nietoperzy oraz rodziny ssaków wymarłych. Grupy wymarłe oznaczono krzyżykiem (+). 357 systematyka Szczep: Ssaki niższe (Metatheria) Rząd: Torbacze (Marsupialia) Rodziny: Dydelfowate (Didelphidae) Niełazy (Dasyuridae) Mrówkożery (Myrmecobiidae) Krety workowate (Notoryctidae) Jamraje (Peramelidae) Zbójnik! (Caenolestidae) Pałankowate (Phalangeridae) Wombaty (Voinbatźdae) Kangurowate (Macropodidae) Szczep: Łożyskowce, czyli ssaki wyższe (Eutheria) Rząd: Owadożerne (Insectwora) Rodziny: Tupaje (Tupaiidae) Ryjoskoczki (Macrosceiźdidae) Jeżowate (Erinaceidae) Kretowate (Talpidae) Ryjówkowate (Soricidae) Almiki (Solenodontidae) Tenrekowate (Tenrecidae) Złotokrety (Chrysochloridae) Rząd: Latawce (Dermoptera) Rodzina: Lotokoty (Cynocephala) Rząd: Nietoperze (Chiroptera) Podrząd: Megachiroptera Rodzina: Rudawkowate (Pteropodidae) Podrząd: Microchiroptera Rodziny: Upiorowate (Emballonuridae) Brodawkonosy (Rhinopomatidae) Rybaki (Noctiiionidae) Podkowcowate (Rhinolophidae) Liścionosy (Phyllostomatidae) Wampiry (Desmodontżdae) Lironosy (Megadermatidae) Mroczkowate (Vespertilionidae) Molosy (Molossidae) Rząd: Naczelne (Pnmates) Podrząd: Lemuroidea Rodziny: Lemurowate (Lemuridae) Indrisy (Indrźdae) Palczaki (Daubentoniidae) Lorisowate (Lorźsżdae) Podrząd: Tarsioidea Rodzina: Wyraki (Tarsiidae) Podrząd: Małpy szerokonose (Platyrrhini) Rodziny: Płaksowate (Cebidae) Pazurkowce (Callithricidae) Podrząd: Catarrhini Rodziny: Małpy wąskonose (Cercopithecidae) Małpy człekokształtne (Pongidae) Człowiekowate (Hominidae) Rząd: Pradrapieżne (+Creodoreta) Rząd: Teniodonty (+Taemodontia) Rząd: Szczerbaki (Edentata) 358 359 szakal czaprakowy Rząd: Litopterny (+ Litopterna) Rząd: Mrówniki (Tubulidentata) Rodzina: Mrównikowate (Orycteropidae) Rząd: Nieparzystokopytne (Perźssodactyla) Podrząd: Koniokształtne (Hippomorpha) Rodzina: Koniowate (Egmdae) Podrząd: Gruboskórce {Ceratomorpha) Rodziny: Tapiry (Tapindae) Nosorożce (Rhinocerotidae) Rząd: Parzystokopytne (Artiodactyla) Podrząd: Swiniokształtne (Suma) Rodziny: Swiniowate (Suidae) Pekari (Tayassuidae) Hipopotamy (Hźppopotamźdae) Podrząd: Przeżuwacze (Ruminantia) Rodziny: Wielbłądowate (Camelidae) Kanczyle (Tragulidae) Jeleniowate (Ceryidae) Żyrafowate (Giraffidae) Widłorogie (Antiiocapridae) Krętorogie (Bovidae) Rząd: Drapieżne (Carnwora) Rodziny: Łaszowate (Viverridae) Hieny (Hyaenidae) Koty (Felidae) Łasicowate (Musteiźdae) Psowate (Canidae) Szopowate (Procyonidae) Niedźwiedziowate (Ursidae) Rząd: Płetwonogie (Pinnipedid) Rodziny: Uchatkowate (Otariidae) Morsy (Odobemdae) Foki (Phocżdae) Rząd: Walenie (Cetacea) Podrząd: Zębowce (Odontoceti) Rodziny: Delfiny słodkowodne (Susuidae) Wale dziobogłowe (Hyperoodontidae) Kaszaloty (Physeteridae) Narwalowate (Monodontżdae) Delfinowate (Delpłlinidae) Morświny (Phocaenidae) Podrząd: Fiszbinowce (Mysticeti) Rodziny: Pływacze (Eschrichtidae) Wieloryby fałdowce (Balaenopteridae) Wieloryby gładkoskóre (Balaemdae) CK.K.] szajer -^-koń domowy. szakal czaprakowy (Canis me-somelas) - drapieżnik z rodziny ->psowatych. Długość głowy i tułowia ok. 90 cm, ogona ok. 30 cm. Kształtem głowy przypomina lisa, kończyny ma dość krótkie. Ubarwienie rudawe, środek grzbietu czarny z białymi plamami, spód żółtawo-biały. W miocie 4 lub 5 młodych. Sz.cz