Niepewność bywa czasem gorsza niż brak uzbrojonej straży.

W niektórych przypadkach antybiotyki te mogą również uśmierzyć bóle i umożliwić pacjentowi przetrwanie do chwili, kiedy dostępne będzie bardziej sku-' teczne leczenie; a często nawet zabieg chirurgiczny. Samotni ludzie odczuwają szczególny lęk przed zapaleniem wyrostka robaczkowego. Zastosowanie antybiotyku z grupy tetracykliny nie tylko umożliwia pacjentowi przeżycie, ale nawet zapewnia mu samopoczucie dostatecznie dobre do dalszego żeglowania — aż do portu, od 'którego może być odległy o miesiąc żeglugi albo i więcej. Po przybyciu do portu chory musi się oczywiście poddać leczeniu szpitalnemu. Podobną grupą chorób, w których antybiotyki raczej umożliwiają przetrwanie, niż leczą, są infekcje uszu i ropnie przyzębne. W dalszej części mojej książki opis'zę doskonały przykład tego, co się dzieje, gdy ktoś (w tym wypadku ja sam!) zlekceważy zasadę, że każdą infekcję, która przeszła w stan chroniczny, należy leczyć natychmiast po przybyciu do portu. We wszystkich wspomnianych wyżej przypadkach należy stosować dla dorosłych jedną tabletkę 250 mg cztery razy dziennie, a dla małych dzieci — po 50 mg. W przypadku wątpliwości lepiej jest zastosować dawkę wyższą. Sulfonamidy, szczególnie takie jak sulphadirmdine, są nieocenione przy infekcjach jelitowych, a szczególnie przy biegunkach, kiedy zaczyna występować krew lub śluz. Jako dawkowanie zalecam przyjmować cztery razy dziennie po 'dwie tabletki. Przy dolegliwości tej, która jest wy-i jątkowo nieprzyjemna na małym jachcie, wskazane jest stosowanie dodatkowego środka o działaniu wyłącznie przeciwobjawowym (może to być dowolna mieszanka kaolinowa). Leki specjalistyczne trzeba dobierać w zależności od składu załogi. Można tu wymienić urolucosil, sulfonamid bardzo skuteczny przy zapaleniu pęcherza moczowego, które występuje często u kobiet; chloramphenicol, środek nie- bezpieczny, ale prawdopodobnie zbawienny dla dziecka, cierpiącego na gorączkę tyfoidalną; przechodząc do leków bardziej banalnych zalecam antepar przeciw glistom i tasiemcom u dzieci (zapomniałem wspomnieć, że dzieci miały jedno i drugie). Ze środków przeciwbólowych istnieje tylko niewielka ilość leków pośrednich pomiędzy rozpuszczalną aspiryną a morfiną. Ponieważ aspiryna jest nieszkodliwa i dość skuteczna, a poza tym przydatna też dla obniżenia gorączki — byłbym bardzo szczęśliwy, gdybym mógł ją stosować jako jedyny środek przeciwbólowy. Bardzo małe dzieci wyda- lają aspirynę słabo i dlatego wskazane jest podzielenie stosowanej dawki na co najmniej cztery dni, ażeby nie została przyswojona. Aktualna dawka jest mniej istotna od długotrwałości kuracji. Jako dodatkowy środek przy silnych bólach zalecam alkohol — z zastrzeżeniem, że pacjent musi po zażyciu go być umieszczony w ciepłym pomieszczeniu i chroniony od zimna, wilgoci i nasłonecznienia. Przejdźmy teraz do przykrego problemu choroby morskiej. Cynik mógłby tu powiedzieć, iż jedyne co można zrobić, to pocieszać się, że i lord Nelson cierpiał na te same dolegliwości, ale w rzeczywistości istnieją dziś środki zapobiegawcze o różnym stopniu skuteczności u różnych ludzi. Bardzo szerokie zastosowanie znajdują antihistami-ny, jak np. avomina i dramamina. W niektórych wypadkach (na przykład u Fiony) znacznie bardziej skuteczna jest hyoscine hydrobromide, którą należy przyjmować co cztery godziny po jednej tabletce 0,3 mg. Jest to najbar- dziej skuteczny środek przy bardzo silnym kołysaniu, które może występować na przykład na pneumatycznej tratwie ratunkowej w czasie sztormu. Choćby z tego względu warto mieć te tabletki przy sobie, gdyż w sytuacji, kiedy jest mało wody, odwodnienie organizmu spowodowane torsjami może przeważyć na niekorzyść szalę, na której waży się los rozbitka. Odrębnym problemem są skutki nieszczęśliwych wypadków. Oparzenia pierwszego stopnia najlepiej jest przemyć słodką wodą po ustaniu pierwszego bólu, a następnie (jeśli to możliwe) należy oparzone miejsce pozostawić odkryte, wystawione na suszące działanie powietrza; ważne jest oczywiście zabezpieczenie rany przed muchami i brudem. Jeśli okoliczności (miejsce oparzenia, klimat itp.) uniemożliwiają takie postępowanie, należy zastosować czyste wilgotne opatrunki, 'które trzeba stale nawilżać. Należy również podawać wszelkie dostępne środki przeciw-^ bólowe oraz antybiotyki w rodzaju tetracykliny, zabez- pieczające przed infekcją. Należy też podawać dużą ilość ptynów do picia. Mniejsze oparzenia goją się same, niezależnie od tego, czy są opatrzone, czy nie. Przy złamaniach należy zastosować unieruchomienie, dać środek przeciwbólowy, a jeśli istnieje niebezpieczeń-' atwo wystąpienia zakażenia (przy złamaniach otwartych z dużą raną lub gdy zachodzi obawa, że nastąpiło przy złamaniu uszkodzenie organów wewnętrznych), wskazane jest podanie antybiotyku typu tetracykliny, przeciwdziała ją ce infekcji. Złamaną nogę można unieruchomić z łatwością za po-> ."nocą miękko wyścielonej deski podłogowej. Złamane ramię należy przybandażować do ciała, co zabezpiecza przed odruchowym użyciem go do utrzymania równowagi przy nagłym przechyle jachtu