Niepewność bywa czasem gorsza niż brak uzbrojonej straży.

Spośród dwóch podstawowych kompleksów, pierwszy, wyzwalany w leżeniu przodem, określany jest jako odruchowe pełzanie, a drugi - przeprowadzany w leżeniu tyłem i bokiem - nazywany jest odruchowym obrotem (przetaczaniem). Oba są wzorcami sztucznymi, ponieważ nie występują spontanicznie w motorycznym rozwoju człowieka. Wykorzystuje się tu wprawdzie pewne elementy filo- i ontogenetycznie starych form lokomocji, ale nie można utożsamiać ich z pełzaniem czy przetaczaniem, jakie normalnie występują w trakcie rozwoju niemowlęcia. Możemy tu mówić jedynie o pewnych analogiach, dotyczących samej lokomocji. Istotne jest bowiem to, że częściowe wzory tych reakcji widoczne są w prawidłowej motoryce, nie tylko w czasie spontanicznego wzorca pełzania czy przetaczania, ale również w innych wzorcach postawy i ruchu występujących w rozwoju psychomotorycznym znacznie później (np. w siadzie bokiem, czworakowaniu, wstawaniu, chodzeniu itp.). Inaczej mówiąc, reakcje te zawierają istotne dla rozwoju składowe - w tym także elementy odruchów postawy 1 równowagi oraz elementy małej motoryki, ruchów o charakterze fazowym i mechanizmów podporowo-wyprostnych. Ich dostępność dla spontanicznej motoryki dziecka jest warunkiem różnicowania i różnorodności zachowań ruchowych zdrowego dziecka. Ćwiczenia wg Vojty umożliwiają wyzwalanie prawidłowo skoordynowanych i zintegrowanych reakcji, które wcześniej w spontanicznej aktywności ruchowej dziecka były nieobecne (zablokowane) lub były nieprawidłowe. Ich zaletą jest też możliwość kierowania aktywnością ruchową oraz sterowania rozkładem napięcia pomiędzy grupami agonistów i antagonistów nawet u dzieci nie spełniających poleceń. W związku z aktywizacją pięter o.u.n. wyższych niż te, które odpowiadają za Wybrane metody neurorehabilitacji dzieci 151 koordynację odruchów tonicznych, istnieje możliwość wyrównania istniejących deficytów oraz torowania nowych dróg przepływu informacji do i od neuronów kory mózgowej. Stymulacja metodą Vojty doprowadza jednocześnie do powstania w polach ruchowych kory mózgowej obrazu prawidłowej funkcji ruchowej poszczególnych odcinków ciała. Należy jednak zaznaczyć, że w metodzie tej nie chodzi o ćwiczenie jakiejś określonej funkcji, lecz o aktywowanie określonej gry mięśniowej, która jest niezbędna do realizacji tej funkcji, a która ma miejsce w ramach globalnego wzorca odruchowej lokomocji. Owa gra mięśniowa jest „magazynowana" w o.u.n. i - w miarę postępowania oraz rozwoju funkcji poznawczych - jest automatycznie stawiana do dyspozycji niemowlęcia, w celu realizacji jego spontanicznej aktywności. Globalne wzorce odruchowej lokomocji zawierają bowiem w sobie wzorce częściowe, będące podstawowymi elementami motorycznej ontogenezy człowieka (aż po bipedalną lokomocję), które w odruchowym pełzaniu i obrocie uzewnętrzniają się określoną grą mięśniową. Aktywacja wspomnianych reakcji lokomocyjnych powoduje uruchomienie istniejącego już od urodzenia w o.u.n. „programu", który może być realizowany tylko na drodze odruchowej. Najogólniej mówiąc, metoda ta jest więc neurofizjologicz-ną aktywacją o.u.n., wyzwalającą istniejący od urodzenia wzorzec odruchowego obrotu i pełzania. Z jednej strony pozwala ona więc na stymulację rozwoju psychomotorycznego, z drugiej natomiast sprzyja wypracowywaniu prawidłowych wzorców postawy i ruchu, a nawet likwidacji patologicznych synergizmów. Dlatego też, z uwagi na uwzględniane tu zasadniczych aspektów rozwoju neurorucho-wego, omawiana metoda zaliczana jest również do neurorozwojowych i - przez analogię do metody Bobath - nazywana bywa niekiedy NDT-Vojta. Wzorce odruchowej lokomocji można aktywować od urodzenia przez cały okres życia człowieka. Jakość wzorców częściowych odruchowego pełzania i odruchowego obrotu odpowiada wzorcom obserwowanym u zdrowego niemowlęcia właściwie powyżej I kwartału życia. Dla o.u.n. niemowlęcia poniżej 3 miesiąca oferowane są zatem wzorce jak gdyby wcześniejsze, w stosunku do tych, które na danym etapie rozwoju są mu potrzebne. Ma to istotne znaczenie dla profilaktyki i wczesnej terapii dzieci z rozwijającym się m.p.dz., ponieważ zagrożone nim niemowlę nie ma „dostępu" do prawidłowej motoryki, która jest wskutek uszkodzenia o.u.n. zablokowana. Wzbudzane i następnie magazynowane w o.u.n odpowiednie gry mięśniowe stanowią natomiast fundament prawidłowych wzorców ruchowych, które są przygotowane do użycia w adekwatnym okresie, nie dopuszczając do rozwoju i utrwalenia się wzorców zastępczych. Nieco inna sytuacja jest u starszych pacjentów z m.p.dz. Z powodu utrwalonej już patologicznej motoryki oraz zmniejszenia możliwości plastyczności o.u.n., całkowite znormalizowanie obrazu klinicznego nie jest już możliwe