Niepewność bywa czasem gorsza niż brak uzbrojonej straży.

F.b. w *sieci bibl. publicznych tworzy się na wsi w poszczególnych miejscowościach jako komórki *bibl. gminnej, w miastach jako komórki *bibl. miejskich, *bibl. wojewódzkich i miejskich, w dzielnicach wielkich miast jako komórki *bibl. dzielnicowych. Pod względem organizacyjnym spotyka się f.b. więcej lub mniej rozbudowane, składające się z wypożyczalni lub wypożyczalni i czytelni, lub samej czytelni, jak również z wypożyczalni i czytelni dla dorosłych czytelników oraz z wypożyczalni i czytelni dla dzieci. Są również f.b. organizowane dla specjalnego typu użytkownika (np. dla studentów w domach akademickich, dla chorych w szpitalach). F.b. są również organizowane przez inne sieci bibl. (np. bibl. związków zawodowych organizują filie w oddziałach zakładu pracy odległych od zakładu macierzystego). K. R. filmoteka, uporządkowany zbiór filmów czasem wraz z odpowiednią dokumentacją. W wielu krajach istnieją centralne f. gromadzące produkcję filmową danego kraju na zasadach podobnych do stosowanych w *bibl. narodowych. W Polsce f. narodową jest Filmoteka Polska (do 1970 Centralne Archiwum Filmowe) założona w 1955. J. C. FITI zob. Międzynarodowa Federacja d/s Przetwarzania Informacji. foliacja zob. liczbowanie, foliał zob. foliant. foliant (foliał), kodeks formatu folio, tj. formatu powstałego po jednokrotnym złożeniu arkusza wzdłuż jego krótszej osi, tak że arkusz f. liczy 4 strony; potocznie — określenie grubej księgi wielkiego formatu. J. C. foliowanie zob. liczbowanie. fonoteka, zbiór materiałów fonograficznych, składający się z płyt, taśm magnetofonowych (szpule i kasety) itp. F. biblioteczne zawierają wszelkie nagrania muzyczne, nagrania utworów literackich oraz nagrania dla celów dydaktycznych, dokumentalnych i naukowych, jak płyty i taśmy do nauki języków obcych, wywiady z pisarzami i uczonymi, materiały z zakresu folkloru itp. W Polsce największą f. zawierającą materiały archiwalne posiada istniejące od 1956 Archiwum Dokumentacji Mechanicznej. Pierwszy tego typu ośrodek powstał we Francji w 1911 (Archiwum Żywego Słowa). K. Siekierycz: Audiowizualna służba biblioteczna. Warszawa 1961. — J. Kwiatkowski: Plytoteka w bibliotece. „Zeszyty Naukowe UMK". Nauka o książce I. 1962. J. C. forma piśmiennicza, postać, w jakiej autor wyraża treść, tj. zawartość dokumentu piśmienniczego.. Na pojęcie f.p. składa się jęz., w którym tekst został napisany, kompozycja (tekst zasadniczy, dodatki, aparat naukowy), rodzaj piśmienniczy (dzieło naukowe, monografia, przyczynek, recenzja, podręcznik, encyklopedia, słownik), gatunek literacki (powieść, dramat itp.). K. P. forma wydawnicza: 1. Sposób opublikowania dzieła w postaci wydawnictwa zwartego o określonej ilości tomów (ewentualnie w obrębie wydawnictwa seryjnego), rozprawy w wydawnictwie zbiorowym, artykułu w czasop., w formie nadbitki, odbitki, przed-bitki. — 2. Rodzaj wydawniczy jako podstawa klasyfikacji wydawnictw rozróżniającej wydawnictwa zwarte, ciągłe (czasop. i wydawnictwa zbiorowe), seryjne, zeszytowe. K. P. format książki, oznaczenie jej szerokości i wysokości. Z końcem XV w. wprowadzono określanie f.k. zależnie od ilości złożeń arkusza, czyli tzw. f. bibliograficzny: folio, ąuarto, octavo, sede-cimo itd. Terminów tych używa się przy oznaczaniu f. druków publikowanych do końca XVIII w. Dopiero wprowadzenie w XX w. w Polsce f. papieru znormalizowanego ujednoliciło f.k. Dla książek usta- 127 frekwencja w bibliotece łono dwa zasadnicze szeregi f. papieru: A i B oraz pochodne od nich (A 1-13, B 1-11), które przyjęto jako f.k. W obrębie f. znormalizowanych używa się również f. specjalnych: f. atlasowy nadawany książkom wielkim, pelnoarkuszowym, w których arkuszy ze względu na mapy lub ryciny nie zgina się, lecz przykleja w grzbiecie do falcu; stojący — odnosi się do druków, w których wysokość ma większe rozmiary niż szerokość (w f. stojącym wydłużonym drukuje się np. prospekty, cenniki, programy, rzadziej książki); w książkach dla dzieci stosuje się często f. podłużny leżący, w którym szerokość jest większa od wysokości. W bibliotekarstwie określa się wysokość grzbietu książki umownymi symbolami zależnie od jej rozmiarów — jest to tzw. f. biblioteczny w centymetrach. W bibliotekarstwie poi. przyjęto oznaczenia odpowiadające następującym rozmiarom: 1(16° = szesnastka)— do 20 cm, 11(8° = ósemka) — 20-25 cm, III (4° = czwórka; ćwiartka) — 25-35 cm, IV (2° = folio) — powyżej 35 cm. Ponieważ przy ustawieniu zbiorów wg f., np. numerus currens (*numer bieżący), podział ten nie zawsze jest wystarczający, niektóre bibl. wprowadzają dodatkowe, pośrednie grupy formatowe. K. P., Z. P. format papieru zob. papiernictwo. formularze biblioteczne, powielane mechanicznie druki do użytku bibliotecznego, zawierające stałe rubryki z tekstem lub bez niego i wymagające wypełnienia lub uzupełnienia. F.b. stosuje się przy czynnościach powtarzających się wielokrotnie i rozwiązywanych w sposób typowy. Użycie f.b. ułatwia i przyspiesza pracę, upraszcza czynności manipulacyjne. W bibl. używa się formularzy powszechnego użytku o charakterze ogólnobibliotecznym — jak np. arkusze statystyczne dla bibl., rejestry nabytków (*akcesja), karty akcesyjne i *karty katalogowe, "inwentarze, "rejestry ubytków, *rewersy, *karty czytelnika, *karty książki itp. — oraz formularzy sporządzonych dla danej bibl. i na jej zamówienie. Pewne kategorie f.b. należą do druków ścisłego zarachowania (np. kwitariusze przychodowe, legitymacje służbowe itp.). Formularze powszechnego użytku ustala i zatwierdza Komisja Racjonalizacji Druków przy Polskim Komitecie Normalizacji i Miar, a rozpowszechniają je placówki Przedsiębiorstwa Wydawniczo-Handlowego Druków Akcy-densowych. Forma f.b. jest niejednokrotnie określana przez odpowiednie akty normatywne (zarządzenia, okólniki itp.). F.b. dzieli się na służące do obiegu wewnętrznego i do obiegu zewnętrznego (np. w kontaktach z czytelnikami, księgarstwem, drukarniami, organami władzy państw.), a także do jednorazowego użytku (np. rewersy) i formularze służące przez dłuższy okres (np. legitymacja czytelnika). Stosownie do tych okoliczności określa się dla f.b. rodzaj druku, jakość papieru, wysokość nakładu, minimalną wielkość zapasu itp. W toku użytkowania sprawdza się przydatność f.b. i dokonuje się ulepszeń ich wzoru przy następnych zamówieniach. Sprawy gospodarki formularzami, zasad ich opracowania i racjonalizacji są regulowane przez odpowiednie przepisy państw