Niepewność bywa czasem gorsza niż brak uzbrojonej straży.

Na położonym naprzeciw zapory brzegu skupiają się główne atrakcje: strome wzgórze zwieńczone krzyżem |wejście tu to symboliczne zdobycie (chortycy), szańce i armaty rosyjskiej twierdzy z XVII w., pomnik Dymitra Wiśniowieckiego, wreszcie wzniesione w czasach Breżniewa Muzeum Historii Miasta (Muzej Istoriji Mista, My3efi IcTopii MicTa; s527317; 10.00-16.00; 2 hrn), w którym wiele 0 tym, jak Kozacy zwyciężali polśkych bnobyteliw („polskich gnębicieli"). Na wyspie jest jeszcze wiele innych miejsc powiązanych z dziejami tej części Europy; właściwie każda skała, cmentarz, wał, a nawet jama, ma swoją historię czy legendę. Drobiazgowy opis Chortycy przekracza ramy tego przewodnika. W Zaporożu można kupić mapę Chortycia. Kmjeznawczo--turystyczna karta (8 hrn) - zawarto tam obszerny opis wyspy. Warto pamiętać, że wyspa jest duża 1 marsz po niej zajmuje sporo czasu (1 godz. z miasta do muzeum). Krótsze dojście wiedzie przez zaporę i dzielnicę nad Starym Dnieprem (ulicą Wintera). Dłuższe - przez most ko-lejowo-drogowy. Wyspę przecinają dziesiątki ścieżek, ale do dawnego serca Siczy najprościej dojść drogą asfaltową z zawieszoną trakcją trolejbusową - ul. Tahanśką (nie ma tablic). Przy wiacie przystanku Muzej Istoriji Mista należy skorzystać z ścieżki koło Nacionalnoho Kłubu Zaporiżśka Sicz (jest tu tablica z mapą wyspy). Do muzeum można także dojechać rzad- I &-. •"--;- ko kursującym trolejbusem #24, przystanek Muzej Istoriji Mista. Na wyspie stoi hotel Chortycia (*r605385). Jest tu także przystanek kolejowy „Zaporiźka Sicz", na którym stają pociągi lokalne relacji Zapo-roże-Kanceriwka (17 dziennie). •278,7 tys. mieszkańców "1*522 Głównym miastem na historycznych Dzikich Polach jest Kirowohrad (dawniej Elizabetgród; ukr. Kirowohrad, KipoBorpaa). Nie sposób przypisać go do któregoś z regionów historycznych, bo tereny te przez długi czas zajmowało płynne pogranicze Polski, Siczy Zaporoskiej, Tatarów, a potem -Rosji. Obecnie łączy się je zazwyczaj z powodów gospodarczych z regionem południowego Naddnieprza, czyli historycznego Zaporoża. Miasto leży nad Ingułem. Olbrzymi dworzec (ul. Popo-wycza 1; 3292253), usytuowany jest paradoksalnie przy drugorzędnej linii kolejowej Znamjanka-Odessa i za-pewnia tylko kilka połączeń - do Charkowa, Dniepropietrowska, Do-niecka, Lwowa i Odessy. Dojazd: marszrutką #10, 11 (15 min; 0,50 hrn). Informacja: a005. Przed-sprzedaż biletów: rezerwacja przez telefon hO55 lub na stacji. Większy wybór oferuje węzeł kole-jowy Znamjanka (3HaMaHKa), 32 km na północny zachód od miasta (drogą E5O/E577). Aby się tam dostać, najlepiej pojechać marszrutką z dworca autobusowego w Kirowohradzie (1 godz.; odjazdy 6.00, 6.30, 7.00, 8.00, 9.55, 10.30, 12.00, 13.00, 13.30, 15.10, 15.30, 16.30, 17.00, 18.30, 20.20), ewentualnie autobusem. Połączenia dalekobieżne: Charków, Chersoń, Dniepropietrowsk, Donieck, Humań, Kijów, Kowel, Krzywy Róg, Lwów, Łu-gańsk, Mariupol, Odessa, Sewastopol, Symferopol, Truskawiec, Zaporoże; mam o 279 UJ ¦N O te. O a. -o ro i_ O o 280 lokalne: Kosary, Kremieńczug, Myro-niwka, Pjatychatky, Pomiczna, Szew-czenko, Tymkowe. Aii Kirowohrad jest wielką stacją przelotową dla wszystkich autobusów dalekobieżnych jadących przez centrum Ukrainy. Dworzec usytuowany jest przy wjeździe do miasta od północnego zachodu, przy ul. Korołenka (e247986). Informacja: b004. Przedsprzedaż biletów: rezerwacja przez telefon o220727 lub w kasie przy Woło-darśkoho 43. Autobusy kursują stąd do miast: Charków, Chersoń, Chmiel-nicki, Czerkasy, Czerniowce, Dniepro-pietrowsk (20 dziennie), Humań, Jał- ta, Kijów (24 dziennie), Krzywy Róg, Lwów, Mariupol, Mikołajów, Sum' (12 dziennie), Tarnopol, Winnica, poroże, Znamjanka (11 dziennie). Miasto rozciąga się na obu brzegacl Ingułu. Śródmieście zajmuje prze strzeń na lewym brzegu między rze a linią kolejową oraz na prawym - ol