Ale jest to tylko powierzchowny aspekt problemu...

Niepewność bywa czasem gorsza niż brak uzbrojonej straży.

Pod t� skorup� kryje si� niejasna dwuznaczno�� jego stosunku do �wiata, kt�ry pozwala� mu nieumiarkowanie korzysta� ze wszystkiego, co obiecuje �ycie, a mimo to pogr��a� si� w to wszystko, czego ono odmawia; przenika�a go obsesyjna �wiadomo�� istnienia celu, kt�ry on sam uwa�a� prawdopodobnie za nieosi�galny, tote� w��cza� go do towarzysz�cego mu codziennie poczucia kl�ski; by� �wiadom tego, �e utraci� ojczyzn�, ale do ostatniego tchnienia powtarza�, �e chce j� odzyska�. Tak�e z tego powodu, a nie tylko z racji d�wigania wstydliwego spadku �ydowskiej tradycji, to, co malowa�, pe�ne jest melancholii, pomimo ca�ej zmys�owo�ci i pi�kna. Niewielu artyst�w umia�o stopi� tak jak on rozkosz i b�l, joie de vivre i szczere odczucie tego, co jest m�k� �ycia, wr�cz gor�czkowe poczucie czasu, kt�ry nale�a�o wykorzysta�, po��czone ze �wiadomo�ci� bliskiego ko�ca. Modigliani prze�amywa�, a w pewnych przypadkach depta� mieszcza�skie konwencje moralne, ale w wykonywaniu swego rzemios�a, kt�re by�o dla niego jednoznaczne z celem �ycia, okazywa� tak nieprzejednanie rygorystyczn� si�� moraln�, �e jakiekolwiek pr�by analizy tego zjawiska skazane s� na pora�k�; tak�e dlatego, �e owa bezkompromisowo�� odwo�uje si� do psychologicznych motywacji na tyle g��bokich, �e niemal udaremniaj� one wszelkie wysi�ki jej racjonalnego wyja�nienia. �adna z biografii malarza, nawet ta, kt�rej pr�b� podj�a jego c�rka Giovanna, nie ods�ania ca�kowicie osobowo�ci Amedea. Dotykamy tu najtajniejszego aspektu jego romantycznej postawy, jakim jest nieprzenikalno�� jego motywacji. Trudno jest o nim pisa�, poniewa� tak wiele jest luk w jego �yciorysie i tak niepewna prawdziwo�� wielu anegdot i epizod�w. Prawdziwa trudno�� tkwi jednak w jego absolutnej pow�ci�gliwo�ci, kt�ra dosz�a do takiego punktu, �e ani jedna z tylu os�b, kt�re go zna�y i z nim obcowa�y, nie mog�a powiedzie�, �e wys�ucha�a z jego strony jakiego� istotnego zwierzenia, �e ods�oni� przed ni� r�bka jakiej� tajemnicy, �e objawi� pragnienia, kt�re nie by�yby tylko banalnymi potrzebami codziennego �ycia. Nawet Zborowski, nawet w�oscy przyjaciele i koledzy, z kt�rymi spotyka� si� w momentach najwi�kszej nostalgii za rodzinn� ziemi�, ani przyjaciele z Livorno, z kt�rymi rozsta� si� w chwili wyjazdu do Pary�a, i z kt�rymi nie nawi�za� ju� duchowego kontaktu. By� mo�e zdo�a�by go pozna� oddany mu, m�dry dziadek Isaak, gdyby �y� d�u�ej. Takie pr�by mog�aby podj�� jego matka Eugenia, gdyby okoliczno�ci pozwoli�y jej na to. Ale �aden z pozosta�ych znajomych, �adna z wielu kobiet, kochanek na jedn� noc, kt�re wybiera�y go dla jego urody i weso�o�ci, jak� tryska� w najlepszych chwilach swego �ycia. Prawdopodobnie jedynym wyj�tkiem by�a Jeanne, kt�ra jednak wiele lat temu, o �wicie pod koniec stycznia, zabra�a ze sob� jego tajemnic�. Jedn� ze spraw, kt�re po �mierci Amedea musia� za�atwi� jego brat Emanuele, by�o zaj�cie si� Giovann�, kt�ra zosta�a zupe�n� sierot�. Ch�� jej zaadoptowania zadeklarowa�a z miejsca Margherita Modigliani, ale rzecz okaza�a si� trudna pod wieloma wzgl�dami: przede wszystkim nie by�a zam�na, a maj�c ju� prawie czterdzie�ci sze�� lat, mog�a by� wr�cz uwa�ana, zgodnie z kryteriami tamtego okresu, za star� pann�. Co wi�cej, nigdy nie ��czy�a jej z Amedeem zbytnia sympatia. Kwestia skomplikowa�a si� jeszcze bardziej z tego powodu, �e Amedeo, by� mo�e z braku zainteresowania albo przez roztargnienie, po pierwszej nieudanej pr�bie nie poszed� wi�cej do urz�du stanu cywilnego, �eby zg�osi� narodziny Giovanny, ani w Nicei, ani w Pary�u. W rezultacie okaza�o si�, �e formalnie dziewczynka nie jest jego c�rk�. Wszystko u�adzi si� z czasem, ale trzeba b�dzie na to d�ugich lat. Po spotkaniu si� w Pary�u z Achillesem Hebuterne, Emanuele opisa� go jako �niegro�nego facecika w surducie z d�ugimi po�ami i kozi� br�dk�, typowego Francuza z pocz�tku stulecia o pogl�dach tamtej epoki... Pa�stwo Hebuterne�zachowali si� w taki spos�b bardziej przez g�upot� i absolutn� niezdolno�� zrozumienia sytuacji ni� przez z�o�liwo��; mieli rozpaczliwie ciasne pogl�dy i za ma�o wspania�omy�lno�ci i wyrozumia�o�ci, aby wybaczy� c�rce okazany przez ni� brak szacunku dla ograniczonego �wiata ich warto�ci�. Wierny ciasnej moralno�ci mieszcza�skiej swoich czas�w, �niegro�ny facecik� a� nazbyt ch�tnie zrezygnowa� z w�asnego prawa do adopcji, a nawet, wobec niejasnego formalnego statusu Giovanny, kt�ry utrudni� przewiezienie jej do W�och, do�o�y� stara�, aby pom�c Emanuele�owi w ostatecznym za�atwieniu sprawy. Sama Giovanna Modigliani natrafi�a p�niej na notarialne o�wiadczenie z 28 marca 1923 roku, w kt�rym Achille Casimiro Hebuterne i jego �ona, Eudoksia Anais z domu Tellier Hebuterne, stwierdzaj�: �O�wiadczamy i potwierdzamy zgodnie z prawd�, dla przed�o�enia naszego o�wiadczenia odno�nym w�adzom, zar�wno s�dowym, jak i administracyjnym we Francji i we W�oszech, w celu, kt�ry wyja�nimy, co nast�puje: z naszego ma��e�stwa urodzi�a si� dnia sz�stego kwietnia tysi�c dziewi��set dziewi��dziesi�tego �smego roku c�rka Jeanne Hebuterne, kt�ra od urodzenia a� do wieku, o kt�rym b�dzie mowa, mieszka�a z nami w Pary�u. W miesi�cu lipcu tysi�c dziewi��set siedemnastego roku pozna�a malarza w�oskiego z Livorno o nazwisku Amedeo Modigliani, kt�ry mieszka� w Pary�u... Oboje zakochali si�...� W trakcie swego pobytu w Pary�u Emanuele nawi�za� kontakt z doktorem Paulem Alexandre, kt�ry znikn�� z �ycia Amedea wraz z wybuchem wojny w 1914 roku, a teraz pokaza� mu m�odzie�cze obrazy, rysunki i szkice malarza. Emanuele kontynuowa� swoje badania poczyna� brata, odwiedza� marszand�w, galerie i u�wiadomi� sobie, �e w obiegu nie ma ju� ani jednego niesprzedanego obrazu Amedea, ��cznie z licznymi malowid�ami, kt�re w chwili jego �mierci znajdowa�y si� jeszcze w r�kach Leopolda Zborowskiego. Ju� p�niej opowiada�, nie bez ironii, �e zaskoczy�o go b�yskawiczne tempo, w jakim w ci�gu kilku tygodni sprzedano wszystkie obrazy, i �e zdo�a� nak�oni� w�a�cicieli do pokazania mu kilku z nich dopiero po o�wiadczeniu, �e robi to ze zwyk�ej ciekawo�ci, i zagwarantowaniu, �e nie wysunie wobec nich �adnych roszcze�. Emanuele zwierzy� si� zreszt�, bez owijania w bawe�n�, �e nie bardzo rozumie styl brata i woli obrazy o charakterze akademickim. Jego poszukiwania przerodzi�y si� w kilka lat p�niej w akcj� mediacyjn�. W roku 1924 Emanuele musia� ucieka� do Pary�a po zamordowaniu Giacomo Matteottiego przez faszystowsk� band� Mussoliniego

Wątki

Ale jest to tylko powierzchowny aspekt problemu...

Serwis znalezionych fraz

Niepewność bywa czasem gorsza niż brak uzbrojonej straży.

Wątki