Niepewność bywa czasem gorsza niż brak uzbrojonej straży.

18 Nale¿¹ do nich m. in. a) Legendarny zbójnik œl¹ski Klimczak w œwietle Ÿróde³ historycznych, „Zaranie Œl¹skie" 1936 (XII) s. 261—263; b) ¯ywot zbójnicki Józefa Baczyñskiego zwanego Skawickim, „Lud" 1936 (XXXIV) s. 157—170; c) Materia³y do dziejów zbójnictwa w ¯ywiecczyŸnie, „Lud" 1937 (XXXV) s. 41—53; d) O zbójnikach ¿ywieckich na Œl¹sku, „Zaranie Œl¹skie" 1938 (XIV) s. 210—220; e) Polskie zbójnictwo góralskie w œwietle legendy i prawdy historycznej, „Sprawozdanie Towarzystwa Naukowego we Lwowie" 1938 (XVIII) z. 1 s. 69—73. 19 S. Szczotka, O zbójnikach ¿ywieckich na Œl¹sku [...], s. 210. 29 Tam¿e s. 210. 21 „Woprosy Istorii" 1948 nr 1 s. 35—58. 22 J. Reychman, Zbójnictwo karpackie w nowym oœwietleniu, „KuŸnica" 1948 nr 47 s. 11. 23 J. Reychman, Zbójnik w literaturze, „Wieœ" 1950 nr 9 s. 4. 24 W. Ochmañski, Zbójnictwo góralskie [...] s. 20—21. 25 S. Szczotka, Materia³y do dziejów zbójnictwa [...], Lublin—£ódŸ 1952 s. 5. 26 A. Przyboœ, Powstanie ch³opskie [...], Kraków 1953 s. 40. 217 Nie zosta³y uwzglêdnione m. in. prace: Stanis³awa Elia- sza-Radzikowskiego Zakopane przed stu laty [...] Kraków 1901 i Zbójnicy tatrzañscy. Urywek z pracy szczegó³owej, „Nasz Kraj", Lwów 1906 (II) z. 6 s. 2—6; Edmunda D³ugopolskiego. Z ¿ycia zbójników tatrzañskich, „Pamiêtnik Towarzystwa Tatrzañskiego", Kraków 1912 (XXXIII) s. 39—48; Jana Grzegorzewskiego Na Spiszu. Studia i teksty folklorystyczne, Lwów 1919; Józefa Kantora Pieœñ i muzyka ludowa Orawy, Podhala i Spisz¹, „Pamiêtnik Towarzystwa Tatrzañskiego", Kraków 1919—1920 (XXXVII) s. 178—205; Micha³a Marczaka Zbójnik beskidzki, „Gazeta Podhalañska", Nowy Targ 1925 (XIII) nr 49—50; W³adys³awa Semkowicza, Z dziejów zbójnictwa na Orawie, „Ziemia", Warszawa 1931 (XVI) s. 180—183; Stanis³awa 284 Przypisy £ukasika, Pologne et Roumanie [...], a zw³aszcza rozdzia³ pt. Les brigands dans les Carpathes Polonaises, s. 139—148, Paris 1938; Jana Alfreda Szczepañskiego, „Przedmowa do powieœci Ivana Olbrachta Miko³a Szukaj, zbójnik", Warszawa 1953, t³um. z czeskiego H. Gruszczyñska-Dubowa. 28 Przed og³oszeniem rozprawy w 1897 r. „Ruska Historyczna Biblioteka" (XIX) jej fragmenty b¹dŸ odpowiednio przygotowane skróty ca³oœci pracy umieszcza³ Celewicz na ³amach czasopism — g³ównie ukraiñskich. Jeden z takich skrótów zatytu³owany O Oleksie Dowbuszczuku, jego poprzednikach i nastêpcach (t³umaczony przez Baltazara Szopiñskiego) og³osi³ w 1887 r. w „Pamiêtniku Towarzystwa Tatrzañskiego" (XI) s. 1—32. 29 J. Celewicz, O Oleksie Dowbuszczuku [...], s. 4—6. 80 Rzecz opublikowana w „Zapyskach Naukowoho Towa-rystwa im. Szewczenka", Lwiw 1899 (XXXI—XXXII), s. 1—50. 31 Zosta³y one og³oszone w XXVI tomie wydawnictwa „Etno-hraficznyj Zbirnyk Nauk. Tow. im. Szewczenka", Lwiw 1910, zape³niaj¹c w ca³oœci wymieniony tom. 32 Tam¿e s. VIII. 38 P. Sochañ, Zbójnik Juro Janosik, akym boi v skuteænosti, Bratislava 1924, s. 3. „¯eby Janosik mia³ byæ bojownikiem swobody — powiada Pawe³ Sochañ — opiekunem ludu, obroñc¹ prawdy i prawa, mœcicielem krzywdy — o tym w jego w³asnych zeznaniach z jego procesu, oczywiœcie, ani s³owa, ani siê to z jego czynów i wystêpków wyczytaæ nie da. [...] Jura Janosik [...] by³ zwyk³ym zbójnikiem" [w³. t³um. tekstu]. 34 I. Houdek, Janosik w sretle sudnych spisov ? ????'? ?'?-doveho podania, „Slovenske Pohl'ady" 1929 (XLV) s. 48—49. 35 Z prac Melicheræika na szczególn¹ uwagê zas³uguj¹: a) Jdnoœikovskd tradicia na Slovensku, Bratislava 1952, b) Juraj Janosik. Hrdina protifeuddlniho odboje slovenskeho lidu, Praha 1956, c) Slovensko-ukrajinske vztahy v zbojnickom folklore, w: Z deijn æeskoslovensko-ukrajinskych vztahov, „Slovenskæ Stu-die" Bratislava 1957, I s. 539—548, d) Janosik junosik. Juraj Janosik v l'udovych piesnach a povestiach. Zozbieral, texty povesti upravil, doslov, poznamky a vysvetlivky napisa³ [...], Bratislava 1963. 36 F. Hruœovsky, Zarys [...], w: S³owacja i S³owacy. Praca zbiorowa pod red. W. Semkowicza, Kraków 1938 t. II s. 76. 37 E. Stavrovsky, Spoloæne l'udove tradicie [...], w: Prispevky ? medzislovenskym wztahom v æeskoslovenskych dejinach, „Slo-venskœ Studie" Bratislava 1960 (III) s. 269—357. Zbójectwo w œwietle materia³ów historycznych 285 38 E. Hanslik, Rauber in den schlesischen Beskiden, von [...] „Zeitschrift fur Geschichte und Kulturgeschichte Osterreichisch--Schlesiens", Troppau 1907/8 (III) s. 174—176. 39 W. Semkowicz, Z dziejów zbójnictwa na Orawie [...] s. 180. 40 S. £ukasik, Pologne et Roumanie. Aux confins des deux peuples et des deux langues, Paris 1938 s. 139—148. 41 P. Dobœinsky, Prostondrodnie obycaje, povery a hry slo-venske. Usporiadal a vydal [•••], Turæiansky Sv. Martin 1880. 42 J. Grzegorzewski, Na Spiszu [...] s. 13—16. 43 J. Kantor, Pieœñ i muzyka ludowa Orawy, Podhala i Spisz¹, „Pamiêtnik Towarzystwa Tatrzañskiego", Kraków 1919— 1920 (XXXVIII) s. 18. 44 J. Czubek, Bitwa pod Nowym Targiem 1670 r. „Rocznik Zakopiañski", Zakopane—Kraków 1914—1921 s. 95—96. 45 A. Stopka, Materia³y do etnografii Podhala [...] s. 97—98. ZBÓJECTWO GÓRALSKIE W ŒWIETLE MATERIA£ÓW HISTORYCZNYCH 1 T. Czacki, O litewskich i polskich prawach, o ich duchu, Ÿrzód³ach, zwi¹zku ? ? rzeczach zawartych w pierwszym statucie dla Litwy 1529 roku wydanym, Warszawa 1801 t. II s. 118. 2 B. Szopiñski, Podró¿ Simplicissimusa wêgierskiego do Tatr w XVII wieku, [...], „Pamiêtnik Towarzystwa Tatrzañskiego", Kraków 1907 (XXVIII) s. 36—65. 8 Cyt. za: B. Szopiñski, Podró¿ Simplicissimusa [...] s. 64—65. 4 Pamiêtniki, pisane przez Karpiñskiego po 1806 ?., zapewne w latach 1819—1825 (por. T. S³oniewski, O Franciszku Karpiñskim. Odczyt [...] na wieczorku [...] w Ko³omyi 6 maja 1880 [...]) i nie wydane za ¿ycia autora, og³osi³ z rêkopisu drukiem I[reneusz] Moraczewski (Poznañ 1844). 5 P. Karpiñski, Pamiêtniki, Poznañ 1844 s. 1—2. 8 Wydawca Pamiêtników Karpiñskiego wyraz „górski" odnotowuje du¿¹ liter¹, traktuj¹c go jako nazwisko zabójcy Dobosza. Rzeczywistym zabójc¹ najg³oœniejszego opryszka wschod-niokarpackiego by³ Stefan Dzwinko (Dzwinczuk), ch³op pañszczyŸniany ze wsi huculskiej Kosmacza — o czym Karpiñski niew¹tpliwie wiedzia³; faktu tego natomiast móg³ nie znaæ Moraczewski. 7 F. Karpiñski, Pamiêtniki [...] s. 7—8. 286 Przypisy 8 S. Eliasz-Radzikowski, Polscy górale tatrzañscy [...] s. 225— 273. 9 ...yerfasst von [...] Brunn 1804 t. II cz. I s. 196—197. Przedruk Besondere Anmerkung w: A. Sivek, Ondras z Janovic