Niepewność bywa czasem gorsza niż brak uzbrojonej straży.

W 1830 pod zarządem Kajetana Morykoniego, sekretarza Tow. i rektora Szkoły, liczyła ok. 7 tys. wol. Po dłuższej przerwie, spowodowanej klęską powstania listopadowego, odrodzone w 1907 Tow. Naukowe Płockie reaktywowało swoją bibl., która otrzymała imię Zielińskich dla uczczenia bardzo cennego daru tej rodziny — bibl. zgromadzonej przez Gustawa Zielińskiego i jego syna Józefa, liczącej ponad 15 tys. wol. Inne znaczniejsze dary stanowiły księgozbiory Ludwika Kunkla, Władysława Smoleńskiego, Ludwika Krzywickiego (część) i Aleksandra Macieszy. B.Z. posiada również ocalałą część księgozbioru dawnej Bibl. Publ. i Szkolnej Woj. Płockiego. Duże zasługi dla rozwoju B.Z. położyli: prezes Tow. A. Maciesza, Stefan Rutski, dyrektor B.Z. w okresie międzywojennym, oraz Halina Rutska, bibliotekarka i kustoszka. W 1938 zbiory liczyły ponad 70 tys. wol. W czasie II wojny światowej B.Z. ocalała. Jest nadal placówką Tow. Naukowego Płockiego, mieści się w zabytkowej jtgo siedzibie przy pl. Narutowicza 8, w 1972 otrzymała dodatkowo budynek przy pl. Narutowicza 2, W 1. 1953-61 dyrektorem B.Z. był Czesław Gutry, który położył duże zasługi przy jej porządkowaniu i reorganizacji. Od 1962 dyrektorem jest Stanisław Kosf\necki. W B.Z. są następujące działy: Uzupełniania Zbiorów, Druków Zwartych Nowszych, Czasop ism, Zbiorów Specjalnych, Konserwacji oraz Udostępniania Zbiorów. W końcu 1974 B.Z. liczyła ok. 91 tys. wol. druków zwartych nowych, 13 tys. starych druków, 31,5 tys. czasop., 569 rpsów, 584 jedn. kartografii i 149 grafiki, razem ok. 136,5 tys. wol. zbiorów opracowanych i ok. 6,8 tys. zbiorów nie opracowanych, zbiorów wszystkich ok. 143,5 tys. wol. B.Z. ma charakter ogólnonaukowy ze znaczną przewagą humanistyki. Zawiera zbiory przede wszystkim w jęz. poi. oraz liczne druki w jęz.: fr., ros., niem., ang. i łac. Specjalnością są zbiory regionalne, dotyczące Płocka i Mazowsza Płockiego. Do ciekawszych poz. należą: karta z IX lub X w. z łac. tekstem z biblijnej Księgi Mądrości, przywileje z podpisami królów poi. oraz autografy wybitnych ludzi, m. in. Andrzeja Frycza Modrzewskiego, Tadeusza Kościuszki, cykl sztychów Goyi „Caprichos", 47 inkunabułów, Statut haskiego (pergaminowy) z 1506, pierwsze wyd. Kopernika De revolutionibus..., Historia żałosna... o Franciszku Spierze z 1550 (unikat), rzadkie druki z okresu Sejmu Czteroletniego itp. Drogą darów i zakupów przybywa rocznie 3-4 tys. wol. Wśród katalogów jest godny uwagi związany ze specjalnością B.Z. katalog przedmiotowy Płocka i regionu Mazowsza Płockiego. B.Z. otrzymała status bibl. naukowej, ma charakter prezencyjny, rocznie notuje ok. 12 tys. odwiedzin czytelników i ok. 34 tys. udostępnionych poz. Odwiedzają ją też goście z kraju i zagranicy (ok. 150 wizyt, ok. 2.5 tys. osób). B.Z. prowadzi wypożyczalnię międzybiblioteczną, udziela informacji bibliotecznych i bibliograficznych. Pracownicy jej biorą czynny udział w działalności Tow. Naukowego Płockiego, publikując m. in. swe prace i artykuły w jego wydawnictwach, zwłaszcza na tematy związane z ich pracą zawodową i ze zbiorami B.Z. Sprawozdania z działalności B.Z. ukazują się w drukowanym wydawnictwie Tow. pt. „Sprawozdanie z działalności Towarzystwa Naukowego Płockiego w roku.." Towarzystwo Naukowe Płockie 1820-1810 - 1907-1957. Płock 1957. - H. Kostanecka: Biblioteka Gustawa Zielińskiego w Skępem. „Roczniki Biblioteczne" 1962. — M. Kieffer-Ko-stanecka: Biblioteka im. Zielińskich w Płocku i jej starodruki w świetle zapisków, ekslibrisów i pieczątek. „Przegląd Biblioteczny" 1968 z. 3/4. - Dziesięć wieków Płocka. Płock 1969. M. K.-K. Biblioteka Jagiellońska w Krakowie należy do najstarszych bibl. naukowych w Europie. Powstała równocześnie z Uniw. krakowskim, zał. w 1364 i odnowionym w 1400. Oddzielne bibl. przy poszczególnych wydziałach i kolegiach połączyły się z czasem w jeden organizm biblioteczny jako ogólno-uniwersytecka bibl. główna o charakterze bibl. publ. Centralizacja ta nastąpiła z polecenia Komisji Edukacji Narodowej w ramach reformy Akademii Krakowskiej (1777-80), przeprowadzonej przez Hugona Kołłątaja. Zbiory umieszczono w Collegium Maius, 39 Biblioteka Jagiellońska gdzie już od XVI w. coraz większe znaczenie zyskiwały bogate księgozbiory kolegiów artystów i teologów. W ciągu XIX w. B.J. zajęła cały budynek, a z początku XX w. także sąsiedni gmach Collegium Nowodworskiego. Nazwa B.J. przyjęła się w ciągu 2 poł. XIX w., oficjalnie jest używana od chwili odzyskania niepodległości państw, w 1918. Zbiory B.J. mieszczą się w.gmachu wybudowanym w 1. 1931-39 przez architekta Wacława Krzyżanowskiego i rozbudowanym w 1. 1961-63 przez architekta Jerzego Wierz-bickiego. Dalszą rozbudowę planuje się na 1. 1976-78. B.J. jest jednostką organizacyjną UJ. Dyrektor, który nią kieruje, sprawuje również nadzór nad działalnością bibl. instytutowych i zakładowych UJ. W okresie powojennym stanowisko to zajmowali: Edward Kuntze do 1947, Aleksander Birkenmajer 1947-51, Julian Przyboś 1951-55; Jan Baumgart 1955-74, od 1 X 1974 Władysław Serczyk. Organem opiniodawczym dla spraw bibliotecznych na Uniw. jest Rektorska Komisja Biblioteczna. B.J. posiada 16 oddziałów: Gromadzenia i Uzupełniania Zbiorów; Opracowania Druków Zwartych Nowych; Opracowania Wydawnictw Ciągłych Nowych (czasop.); Katalogowania Rzeczowego Zbiorów; Magazynów i Kon-seiwacji Zbiorów; Katalogów; Udostępniania Zbiorów; Informacji Naukowej; Prac Naukowych; Orga-nizacyjno-Naukowych i Dydaktycznych; Bibliotek Instytutowych i Zakładowych UJ; Rękopisów; Starych Druków; Zbiorów Graficznych; Zbiorów Kartograficznych; Zbiorów Muzycznych; Dokumentów Życia Społecznego oraz Pracownię Konserwatorską; Pracownię Fototechniczną i Sekcję Administracyjną. W dniu 31 XII 1974 zbiory B.J. liczyły 1,818 tys. wol. materiałów bibliotecznych, w tym 996 tys. książek, 310,5 tys. czasop., 14,9 tys. rpsów, 95,3 tys. starych druków (w tym 3,4 tys. inkunabułów), 33,7 tys. zbiorów graficznych, 9,4 tys. zbiorów kartograficznych, 29,4 tys. zbiorów muzycznych, 3,7 tys. mikrofilmów, 326 tys. dokumentów życia społecznego. 40 bibl. instytutów i zakładów UJ posiadało 858,9 tys. wol., w tym 688,6 tys. książek, 106,6 tys. czasop. i 63,5 tys. zbiorów specjalnych. B.J. posiada prawo do egz. obowiązkowego wydawnictw krajowych, a od 1969 otrzymuje drugi egz., archiwalny. Wymianę prowadzi z 300 instytucjami wielu krajów. Liczba tyt. czasop. bieżących wynosi 5,5 tys., z tego 2,2 tys. zagranicznych. Liczba tyt. czasop. bibl. i instytutów UJ wynosi 2,2 tys., z tego zagranicznych 1,2 tys. B.J. kompletuje piśmiennictwo poi. do 1800, całokształt bieżącej produkcji piśmiennictwa poi., literaturę zagraniczną z zakresu nauk reprezentowanych na UJ