Niepewność bywa czasem gorsza niż brak uzbrojonej straży.

. =V40=, .!. 5<O=V2AL:0, >;>48<8@ 8==8G5=:>. 8BBO, 4VO;L=VABL, B2>@GVABL (=02G0;L=89 ?>AV1=8: 4;O ABC45=BV2-DV;>;>3V2). Kyjiw 1994, s. 253; !. @01>2AL:89, #B>?VO, B>B0;VB0@87< V A2>1>40 >?@8O2;5==O.  !CG0A=VABL" 1995, nr I, s. 71-82; . @8F5=:>, VB5@0BC@=0 CB>?VO ?@>B8 ?>;VB8G=>3> <VDC.  !2VB>284". VB5@0BC@=>-<8AB5FL:89 71V@=8:. 8W2 - 2N >@: 1990, 28?CA: 4, s. 78-96; . 0=G5=:>,  C48=>: 7 E8<5@0<8". "2>@GVABL >;>48<8@0 8==8G5=:0 1900-1920 @. C T2@>?59AL:><C ;VB5@0BC@=><C :>=B5:ABV. V@>23@04 1997; . 02;8H8=, 8AB5FL G8 >@30=V70B>@?  !>=OG=0 <0H8=0" >;>48<8@0 8==8G5=:0. W: 0=>= B0 V:>=>AB0A. 8W2 1997, s. 316-330; . !820G5=:>,  !>=OG=0 <0H8=0" . 8==8G5=:0 V @><0=-0=B8CB>?VO XX AB>@VGGO.  !;>2> V G0A" 1994, nr 1, s. 42-47; . . >;:>2,  !>=OG=0 <0H8=0" . 8==8G5=:0 B0 A>FV0;=>-D0=B0AB8G=V @><0=8 . '0?5:0.  8B0==O ;VB5@0BC@>7=02AB20" 1996, z. , s. 78-90. 86 BOGUSAAW BAKUAA nej) doskonaBo[ci. Maszyna sBoneczna jest jedyn ukraiDsk utopi literack o pewnych warto[ciach artystycznych i znacznych argumentacyj-nych. Chocia|by z powodu wyjtkowo[ci tego utworu na tle rodzimej tradycji literackiej, warto przyjrze si jego specyfice i spróbowa okre[li zajmowane przezeD miejsce w obrbie tak licznie reprezentowanego ówcze[nie gatunku. Utopia literacka, wraz ze swoimi licznymi odmianami, jest gatunkiem specyficznie europejskim. Przede wszystkim wiele j Bczy z filozofi i my[l spoBeczn socjalizmu utopijnego, rozwijajc si od poBowy -wieku XIX. Wiek XX dorzuciB sporo znaczcych wydarzeD do dziejów utopii literackiej na Starym Kontynencie, w czym swój udziaB miaBa dynamicznie zmieniajca si rzeczywisto[ pozaliteracka. Szczytowy moment w rozwoju gatunku, za który uwa|am lata 1905-1939, zakoDczony kryzysem my[li utopistycznej, uwypukleniem dyskursu katastroficznego, zmieniajcego w zasadniczy sposób znaki rozpoznawcze i sens dyskusji o przyszBo[ci czBowieka, pozostawiB znakomite dzieBa Herberta Wellesa, Karela Czapka, Jewgenija Zamiatina, StanisBawa Ignacego Witkiewicza, Andrieja PBatonowa. Obok artystycznego nurtu literatury utopistycznej w sposób wyjtkowo bujny rozwijaBy si -zwBaszcza na obszarze zachodniosBowiaDskim, w CzechosBowacji oraz w Polsce - popularne odmiany gatunku, z reguBy jednak o nacechowaniu katastoficznym. Wyrazne przej[cie utopii w antyutopi i dystopi zauwa|amy ju| na pocztku lat 20., ali[ci dopiero nastpna dekada wyka|e caBkowit niemo|no[ tworzenia pozytywnych utopii w [wiecie coraz bardziej zbli|ajcym si do katastrofy. Lata po zakoDczeniu II wojny, okre[lone przez zaistnienie  |elaznej kurtyny", s okresem dominacji  czarnych" bdz sceptycznych odmian gatunku. Wyobrazni odbiorców zawBadnli George Orwell, StanisBaw Lem, bracia Arkadij i Borys Strugaccy, Ray Bradbury, Wasilij Aksionow i inni. Utopia europejska w owym szczytowym momencie swojego rozwoju, który przypada na okres pierwszej poBowy XX wieku, przechodzi wic zasadnicze przeobra|enia, które - ogólnie mówic - polegaj na tym, |e miejsce klasycznej odmiany eutopicznej (pozytywnej) zajmuj niemal bez wyjtku utwory o charakterze dystopicznym, a zatem ujawniajce si jako rodzaj utopii satyrycznej, czarnej, demaskujcej zwyrodnienia ró|nych ideologii obiecujcych raj na ziemi z jednej strony, oraz zBudzenia zawarte w tradycji gatunku. Od razu warto nadmieni, |e powie[ Wynnyczenki Bczy w sobie elementy utopii pozytywnej oraz utopii satyrycznej