Niepewność bywa czasem gorsza niż brak uzbrojonej straży.

Pomoc klientom w realistycznej interpretacji wydarzeń związanych z procedurami prawnymi może ułatwić przystosowanie do nich. 4. Sprecyzować swoją rolę w postępowaniu z klientem ostro straumatyzowa- nym, który uczestniczy w czynnościach prawnych. Nierzadko klinicysta staje w obliczu konfliktu interesów, ponieważ organa s'ledcze stawiają mu żądania, które nie muszą być zgodne z interesem klienta. Prowadziliśmy pewną klientkę, która była świadkiem morderstwa i miała opory przed współpracą z organami śledczymi, ponieważ morderca zagroził jej śmier- cią, jeśli będzie zeznawała. Policja wywierała na nas silny nacisk, abyśmy wymogli na klientce ujawnienie tożsamości napastnika, nawet jeśli miałoby to pogorszyć jej stan. Sytuacja ta zrodziła pytania o rolę, jaką powinni od- grywać klinicyści, jeśli zażąda się od nich działań nielojalnych w stosunku do klienta. Chociaż sytuacje takie mogą być dla klinicystów bardzo trudne, zawsze przyjmowaliśmy założenie, że priorytetem terapeuty jest lojalność wobec klienta. Z tą klientką otwarcie przedyskutowaliśmy wady i zalety współpracy z policją i podjęliśmy restrukturyzację poznawczą pewnych nierealistycznych przekonań. Jednakże w tej dyskusji powstrzymaliśmy się od dawania jakichkolwiek bezpośrednich rad i poinformowaliśmy ją, że za- akceptujemy każdą jej decyzję w sprawie współpracy z policją. 5. Pamiętać o tym, że kwestie prawne leżą poza obszarem kompetencji zawo- dowych klinicystówi nie jest ich zadaniem udzielanie porad prawnych. Po- nadto powinni zachować ostrożność we wszystkich kontaktach z organami prawa, ponieważ ich wypowiedzi mogą zostać użyte w kontekście pra- wnym w nieprzewidziany sposób. 11.7. Wnioski W miarę jak diagnoza ASD staje się coraz szerzej znana w kręgach prawni- czych, prawdopodobnie coraz częstsze będzie jej wykorzystanie w sprawach zarów- no cywilnych, jak i karnych. Byłoby naiwnością ze strony klinicystów sądzić, że ten stan rzeczy nie będzie miał wpływu na ich praktykę. Bez względu na to, czy ktoś życzy sobie uczestniczyć w działaniach prawnych, czy nie, klinicyści zajmujący się ofiarami ostrego urazu muszą być w pełni świadomi, że najprawdopodobniej na ja- kimś etapie zostaną wciągnięci w problemy prawne. Pomocą w spełnianiu szczegól- nych wymogów procedur prawnych będzie odpowiednie przygotowanie dzięki zna- jomości aktualnej wiedzy o ASD i profesjonalne prowadzenie praktyki klinicznej. Prowadzenie praktyki klinicznej w sposób, który uwzględnia możliwe sytuacje pra- wne, pozwoli klinicystom skutecznie chronić dobro ich klientów oraz ich samych. DODATEK A Wywiad dla Zespołu Ostrego Stresu Imię i nazwisko: Prowadzący wywiad:. Data urazu: Opis urazu: Nr rej.: Płeć: M K Skierowany przez: Data diagnozy: Uwagi o stanie klienta:. KRYTERIUM A NIE TAK 1) Kiedy wydarzył się [uraz], czy myślałeś, że ty lub ktoś inny odniesie poważne rany lub zginie? 0 1 2a) Kiedy wydarzył się [uraz], czy byłeś bardzo przestraszony? 0 1 2b) Kiedy wydarzył się [uraz], czy czułeś, że nic nie możesz poradzić? 0 1 Jeśli pozycja (1) i pozycja (2a) oraz/lub pozycja (2b) są kodowane 1, kryterium A jest spełnione. Kryterium A spełnione Tak Nie KRYTERIUM B NIE TAK 1) Czy podczas lub po [urazie] czułeś się jakby odrętwiały lub odseparowany od własnych uczuć? 0 1 2) Czy podczas lub po [urazie] czułeś się mniej świadomy swojego otoczenia? 0 1 3) Czy podczas lub po [urazie] świat wokół ciebie wydawał się nierealny? 0 1 4) Czy podczas lub po [urazie] czułeś się oddzielony od swojego ,ja" albo czułeś, jakbyś patrzył na siebie z zewnątrz? 0 1 5) Czy nie byłeś w stanie przypomnieć sobie ważnych momentów Dodatek A 169 Dla pozycji zakodowanych 1 zapytaj: Jak wcześnie po [urazie] zacząłeś mieć takie problemy? Kiedy któryś z tych problemów wystąpił ostatni raz? Jeżeli 3 lub więcej pozycji zakodowano 1, kryterium B jest spełnione. Kryterium B spełnione Tak Nie KRYTERIUM C NIE TAK 1) Czy przypominasz sobie [uraz], nawet kiedy tego nie chcesz? Ol 2) Czy powtarzają się złe sny lub koszmary na temat [urazu]? 0 1 3) Czy zdarza ci się nagle zachowywać lub czuć, jakby [uraz] miał znowu nastąpić, choć było to nierealne? 0 1 4) Czy jesteś bardzo zdenerwowany, gdy ktoś przypomina ci o [urazie]? 0 1 Dla pozycji zakodowanych 1 zapytaj: Jak wcześnie po [urazie] zacząłeś mieć takie problemy? Kiedy któryś z tych problemów wystąpił ostatni raz? Jeśli którakolwiek z pozycji jest zakodowana 1, kryterium C jest spełnione. Kryterium C spełnione Tak Nie KRYTERIUM D NIE TAK 1) Czy rozmyślnie starasz się nie myśleć o [urazie]? 0 1 2) Czy rozmyślnie starasz się nie rozmawiać o [urazie]? 0 1 3) Czy unikasz miejsc, ludzi lub czynności, które przypominają ci [uraz]? 0 1 4) Czy starasz się nie denerwować [urazem] ani nie cierpieć z jego powodu? 0 1 Dla pozycji zakodowanych 1 zapytaj: Jak wcześnie po [urazie] zacząłeś mieć takie problemy? Kiedy któryś z tych problemów wystąpił ostatni raz? Jeśli którakolwiek z pozycji jest zakodowana 1, kryterium D jest spełnione. Kryterium D spełnione Tak Nie KRYTERIUM E NIE TAK 1) Czy od czasu [urazu] miałeś trudności ze snem? 0 1 2) Czy od czasu [urazu] jesteś bardziej nerwowy lub traciłeś panowanie nad sobą częściej niż zwykle? 0 1 3) Czy od czasu [urazu] miałeś trudności z koncentracją? 0 1 4) Czy od czasu [urazu] dużo bardziej uważasz na niebezpieczeństwo lub jesteś dużo bardziej ostrożny? .0 1 5) Czy od czasu [urazu] jesteś bardziej strachliwy albo łatwiej wzdrygasz się na zwykłe hałasy lub ruchy? 0 1 6) Czy gdy ktoś lub coś przypomina ci o [urazie], pocisz się, drżysz lub serce bije ci szybciej? "0 1 Dla pozycji zakodowanych 1 zapytaj: Jak wcześnie po [urazie] zacząłeś mieć takie problemy? Kiedy któryś z tych problemów wystąpił ostatni raz? Jeśli którakolwiek z pozycji jest zakodowana 1, kryterium E iest «npłninr.<