Niepewność bywa czasem gorsza niż brak uzbrojonej straży.

Nie można jej wprawdzie ściśle nazwać fenicką, co najwyżej starofenicką, ale treściowo ma ona silne związki ze znaną nam z późniejszych przekazów mitologią fenicką. Najcenniejsze było odkrycie w Ras Szamra tekstów z Xiv i Xiii w., które spisane były wprawdzie przy użyciu znaków klinowych, ale miały wartość fonetyczną, oddawały głoski w liczbie 30. Ostatnie odkrycia posunęły te badania jeszcze dalej. Znaleziono mianowicie tekst, w którym występują znaki pisma starofenickiego i to w tym porządku, jaki znany jest z późniejszych alfabetów. Ten dowód potwierdził dawną tradycję grecką na temat roli Fenicjan w wynalezieniu alfabetu, pozwolił nadto stwierdzić, że w miastach fenickich istniała silna tendencja do uproszczenia pisma, że podejmowano tu próby celem znalezienia najodpowiedniejszego systemu. Początkowo związane one były z tradycyjnym materiałem pisarskim, jakim posługiwano się przy piśmie klinowym, tj. glinianymi tabliczkami. Przyszłość miała jednak należeć do innego systemu alfabetycznego, który według wszelkiego prawdopodobieństwa wynaleziony został w Byblos. W Byblos posłużono się jako materiałem pisarskim papirusem, dostosowując kształt znaków alfabetycznych do miękkiego materiału. Zdaje się, że wpływ Egiptu nie ograniczył się tylko do materiału, ale również sam pomysł wyodrębnienia znaków głoskowych został stamtąd zaczerpnięty. Odkrycie w Byblos sarkofagu króla tego miasta Ahirama i najstarszego napisu alfabetycznego, umieszczonego na nim (z Xi w.), definitywnie wpłynęło na zmianę poglądów. Aczkolwiek przewagę ma dziś zdanie, że Fenicjanie zaczerpnęli z Egiptu ideę pisma alfabetycznego, to jednak nie można wykluczyć możliwości, że jakąś rolę odegrała tu również Kreta, z którą Fenicjanie utrzymywali kontakty. Dopóki jednak pismo kreteńskie, tzw. linearne A, nie zostanie odczytane, pogląd ten musi mieć charakter hipotezy. W celu uwypuklenia osiągnięcia Fenicjan i znaczenia wynalezionego przez nich alfabetu warto przypomnieć, że systemy klinowe używane w Mezopotamii liczyły kilkaset znaków, sama zaś struktura pisma była niezwykle skomplikowana; podobnie wyglądały systemy egipskie. Rozkwit miast fenickichŃ w latach 1200-800 W wyniku ostatnich badań, zwłaszcza odkrycia kultur egejskich, przesadne wyobrażenia o roli Fenicjan uległy pewnemu osłabieniu. O wielkiej ekspansji fenickiej, o pośredniczeniu przez nich w handlu śródziemnomorskim mówić można dopiero ok. 1000 r., tj. w okresie, kiedy Izraelici pod wodzą Dawida złamali przewagę Filistynów i dzięki temu ułatwili Fenicjanom ekspansję. Poprzednio znacznie poważniejszą rolę w handlu odgrywali mieszkańcy Krety, jak również Achajowie z terenu Peloponezu; upadek tych ośrodków u schyłku Ii tys. otworzył również Fenicjanom nowe możliwości. Ekspansja Fenicjan rozwijała się w kilku kierunkach. Duże znaczenie miały ich kontakty z Izraelitami, które przyniosły obu stronom poważne korzyści, zapewniając bardziej rozwiniętej wytwórczości rzemieślniczej Fenicjan rynek zbytu w Izraelu w zamian za produkty żywnościowe. Dłuższy bowiem okres pokoju przyczynił się do rozwoju gospodarki, do wydoskonalenia się różnych gałęzi rzemiosła fenickiego. Znane i cenione były produkty tkackie, zwłaszcza sławne tkaniny purpurowe wytwarzane w Tyrze, do których barwienia posługiwano się płynem uzyskiwanym z muszli morskich, dalej wyroby z brązu, ze szkła, z drzewa. W związku z rozwojem rzemiosła ożywił się handel, który obejmował coraz większe połacie wybrzeży M. Śródziemnego. Bogactwa napływające do miast fenickich skupiały się w rękach arystokracji, która w wielu miastach doszła do wielkiego znaczenia politycznego i zlikwidowała monarchię. Położenie rzemieślników wyspecjalizowanych w różnych gałęziach produkcji nie było złe, gorzej natomiast przedstawiała się sytuacja drobnych rolników, którzy ponosili największe straty w czasie niszczycielskich najazdów wrogów i opuszczali swe gospodarstwa chroniąc się do miast. Położenie ich tutaj nie poprawiło się, bo równocześnie rosła liczba niewolników, możliwości więc znalezienia pracy dla wolnej biedoty były ograniczone. Prowadziło to do konfliktów, o których często mówią źródła. Te walki wewnętrzne połączone z potrzebami gospodarczymi były główną przyczyną kolonizacji fenickiej, która skierowana była zwłaszcza na wybrzeża zachodniej części M. Śródziemnego. Kolonizacja fenicka Wyspa Cypr, leżąca najbliżej wybrzeży Fenicji, była przedmiotem akcji kolonizacyjnej zarówno Fenicjan, jak i Greków. Ci ostatni, jak wynika z zabytków archeologicznych, pojawili się na wyspie wcześniej aniżeli Fenicjanie, zdaje się jeszcze w Xiv w., choć główny nurt kolonizacyjny przypada dopiero na I tys. Obfitująca w surowce, głównie drzewo i miedź, wyspa przyciągnęła też Fenicjan, którzy założyli tu kilka miast np. Kition, tocząc z Grekami bez większego powodzenia walki, grecki bowiem charakter wyspy utrzymał się do dnia dzisiejszego. Główny wysiłek kolonizacyjny Fenicjan skierowany był jednak na zachód, który nęcił ich nie wykorzystanymi jeszcze zasobami surowcowymi. Chronologia założenia kolonii przez Fenicjan nie jest dobrze znana, przekazane daty nie zasługują w pełni, jak się zdaje, na wiarę, jako wynik późniejszych spekulacji. Ważnym obszarem kolonizacji fenickiej stał się Płw. Iberyjski, obfitujący w cenne dla gospodarki fenickiej rudy metaliczne, zwłaszcza srebro. Do szczególnego znaczenia doszła kolonia Gades, założona rzekomo ok. 1010 r. Dalszym terenem kolonizacyjnym była północna Afryka. Początkowo przewodnią rolę odgrywała tu Utyka, później na plan pierwszy wysunęła się Kartagina, założona ok. 800 r. Siecią faktorii pokryły się wybrzeża północnej Afryki, ciągnąc się aż do Cieśniny Gibraltarskiej. Silną pozycję zajęli Fenicjanie na Sycylii, zwłaszcza na jej zachodnim cyplu. Mniejsze osady powstały na Sardynii, nadto na Korsyce i na wyspach Balearach