Niepewność bywa czasem gorsza niż brak uzbrojonej straży.

Przedstawiciele społeczności niemieckiej, finansujący chętnie działalność sportową, zajmowali wiele eksponowanych 56 G5J* Im Baalsaal! LEOPOLD ISRAEL Wer sitzt dorf im Ballsaal — o sagę geschwłnd, Es ist die Mutter mit ihrem Kind. Sie zupft das Madchen leis am Arm, Sie fragt sie innig, sie fragt sie warm. Jednak z wielu strof poświęconych przyjemnościom futbolowej gry, będące swoistą parafrazą wiersza Heinricha Heinego „Król olch" — apoteoza piłki nożnej jako sportu, a kulista piłka, niczym narzeczona, opisywana niczym piękna kobieta; jeszcze dźwięki gwizdka, niczym tony walca, taniec z piłką jak z niezwykłą damą... Leo Israel poświęcił pasji swej młodości dziesiątki poetyckich strof, pisanych przez lata w Niemczech... Niepozorna emerycka uliczka w Dusseldorfie — Ge-raerweg, gdzie spędziłem wiele godzin, aby porozmawiać z gospodarzem o łódzkim sporcie... W atmosferze poetyckich zwierzeń, którymi lubił się popisywać. malujących fascynację futbolowymi przeżyciami, Leo Israel dla Niemców po wojnie, a właściwie Leopold Israel, urodzony 26 marca 1904 w Wólce, wspominaj swoją młodość... Piłkarz, działacz i szef ligowej drużyny U-T. Zarzucano mu „ucieczkę" z Łodzi w sierpniu 1939, co jest ewidentną bzdurą. W swym klubie, bo czuł się niezmiennie „unionistą", działał w Łodzi do 1943, a potem już tylko marzył... Wiem, że świętował 80. urodziny, ale co potem... ¦ stanowisk także w ruchu sportowym. Artur Kalenbach pełnił obowiązki w zarządzie Łódzkiego OZPN, Otto Landeck był prezesem okręgowego związku bokserskiego, Leopold Rohde — prezes klubu, szefował także okręgowemu związkowi hokeja na lodzie, zaś Artur Thiele, o czym wspominaliśmy — na łódzkim gruncie kierował związkiem kolarskim (1931-34). Silny klub i osiem sekcji — piłkarska, gry sportowe, tenis ziemny i stołowy, lekkoatletyka, pływanie, hokej i motocykle. Zwłaszcza futboliści w charakterystycznych barwach — fioletowe koszulki, białe spodenki i zielone (lub fioletowe) getry, gromadzili komplety widzów. Od 1933 „grającym" trenerem futbolistów był Stanisław Chojnacki, także w ekstraklasie, pełniący też przez całe lata funkcję kapitana; gdy nie było go na boisku kapitańskie honory sprawował „Egon" Schulz. Po zajęciu Łodzi przez niemieckich okupantów, gdy miasto otrzymało nową nazwę — Litzmannstadt, nastąpiła także zmiana nazwy KS Union-Touring. Nową wizytówką stała się nazwa SG Union 1897, czyli Sportgemeinschaft UNION w Litzmannstadt. Okupacyjne władze miasta przekazały nowemu klubowi obiekty ŁKS, także stadion sportowy, na którym wcześniej występowali sportowcy U-T. Paradoksalne, że większość piłkarzy pochodzenia niemieckiego wcielona zo- stała do Wehrmachtu lub innych służb okupantów, wysłana na wojenne fronty, gdzie wielu pożegnało się z życiem. Więcej szczęścia mieli Polacy — wielu z nich spędziło okupację w Łodzi, czasem mimo wszelkie trudy i nieszczęścia, kopali nawet piłkę w konspiracyjnych rozgrywkach o mistrzostwo Łodzi... Po wojnie atmosfera wokół Polaków, którym zdarzyło się, z powodów, z jakich przecież przed nikim nie trzeba się tłumaczyć — występować kiedyś w barwach klubów uznanych po latach za „niemieckie", a więc gorsze, nękała jednak wielu łódzkich piłkarzy niemal do końca ich życia. Pisał mi Stanisław Goszczko, z którym później też rozmawiałem, że „bardzo mi przykro, że grałem w tak niemieckiej drużynie, ale niech pan wierzy — naprawdę nie wiedzieliśmy, że aż tak daleko byliśmy zniemczeni. Dopiero wojna odkryła karty, a ja osobiście przejrzałem, gdy zabrano mnie z pracy do gestapo, a tam zobaczyłem wielu moich kumpli z boiska, w czarnych albo brunatnych mundurach"... Dziwne, ale napisał to sam od siebie, choć wcale o to nie prosiłem... Łódzka rzeczywistość w okresie przed 1945 była bardziej skomplikowana, niż chcieli to widzieć późniejsi zarządcy. To po wojnie wszystko musiało być białe albo czarne, choć najlepiej czerwone... Dla łodzian okazało się to kolejną ciężką próbą... ¦ ALFONS RAETTIG Ten pan w sędziowskim stroju — obok Adama Kniofy, (Warta) z lewej, i Józefa Kotlarczyka (Wisła), to łódzki arbiter, który miafby prawo ubiegać się o miano najlepszego rozjemcy piłkarskiego wszech czasów na polskich stadionach! Nie ma nic do rzeczy, że jego nazwisko niewiele mówi nawet biegłym w sportowych dziejach naszego futbolu badaczom. Warto jednak wiedzieć, że ten urodzony w Łodzi (16 października 1900) i zmarły w miejscowości Keuełaer w Nadrenii (3 listopada 1979), urzędnik i kupiec, w mfodos'ci piłkarz łódzkiego GMS, czyli Grona Miłośników Sportu, uważany był zgodnie za najlepszego arbitra w Polsce! Prowadził najtrudniejsze mecze, ku zadowoleniu obu rywali, w każdym sezonie polskiej ekstraklasy. Nie zdarzyło się, aby jego „robota" naraziła go na krytykę zainteresowanych czy sprawozdawców. Nie chce się wierzyć, ale to prawda! Ale Alfons Raettig miał jeden poważny mankament — nie ukrywał swych niemieckich sympatii, a w czasie okupacji stał się żołnierzem w mundurze SA. Gdyby rozpatrywać wyłącznie sportowe dokonania na stadionach — nie miałby sobie równych. Niestety, zdarzyła się wojna, a ona każe dziś oceniać także ludzkie poglądy... ¦ 57 To jest doprawdy żenująca sprawa, choć widząc, jak wiele honorowych postaw zanika we współczesnym świecie, może wypada sądzić, że brak zasad staje się zasadą?! Oczywiście, życie niesie wiele niezwykle poważnych problemów, przy których prawda i spory wokół daty powstania klubu sportowego są na pozór mało ważne, ale... Jeśli dama staje się według własnych słów młodsza, to jednak nie to samo, co „postarzenie" niezwykle popularnego, zasłużonego dla polskiego sportu RTS Widzew przez klubowych działaczy! spór o pryncypia Opisaliśmy obszernie fakty związane z okolicznościami niewątpliwego nadużycia historycznych zdarzeń dla doraźnych celów politycznych. Głośno o tym, gdy tylko zanikła cenzura i można bez strachu wskazać zarówno sprawców, jak też okoliczności nieuczciwego działania..