Niepewność bywa czasem gorsza niż brak uzbrojonej straży.

W. opadają łagodnie, wsch. — stromo (ku Niż. Górnoreńskiej); opady 1000—1500 mm rocznie. Obszary do wys. 800 m n.p.m. zajmują pola uprawne oraz lasy bukowe, piętra 800—1200 m — lasy bukowo-jodłowe, wyżej jodłowo-świer-kowe i łąki górskie. Wojwodtoa, Yojoodina, w Jugosławii, obwód autonomiczny rep. związkowej Serbia, położ.w dorzeczu -Dunaju i jego dopł.: (-) Cisy i Sawy; pow. 21,5 tyś. km*, ok. 2 miliony mieszkańców, gł. Serbowie, Węgrzy, Chorować!, Słowacy i Rumuni. Obszar nizinny, z wyjątkiem niskiego masywu Pruska Góra (na pd.); urodzajne gleby (czarnoziemy kasztanowe). W. to spichlerz Jugosławii; użytki rolne zajmują ok. 77*/* pow.; uprawa gŁ buraków cukrowych (ok. 60*/» zbiorów krajowych), pszenicy ł kukurydzy (ok. 3/5 zbiorów Jugosławii), ponadto rozwinięte sadownictwo, uprawa winorośli, konopi, tytoniu oraz hodowla. Przem. — gł. spożywczy oraz włókienniczy i maszynowy — zatrudnia ok. 91)/o ludn. Gł. m.: (-) Novi Sad, Subotica. Wolin, wyspa przybrzeżna w Polsce, oddzielająca Zat. Pomorską M. Bałtyckiego od Zalewu Szczecińskiego, położ.pomiędzy ramionami ujściowymi -0dry; Świną i Dziwną; pow. 245 km*, ok. 15 tyś. mieszk. Krajobraz W. jest urozmaicony; środk. i wsch. cz. wyspy zajmują wzniesienia morenowe (Gosań, 115 m n. p.m.), które na pn. ł pd. urywają się urwistymi (klifowymi) wybrzeżami, w których miejscami odsłaniają się ni- żej zalegające wapienie (niegdyś eksploatowane); zach. oraz pn.-wsch. cz. wyspy są nizinne, zbud. z wałów wydmo- WOŁGA 919 wych. W całej wsch. cz. wyspy szereg jeź. i torfowisk. Gleby mało urodzajne, duże kompleksy lasu mieszanego. Ludn. zajmuje się gł. rybołówstwem i roln.; w zach cz. W. popularne kąpielisko Międzyzdroje. Środk. cz. wyspy oraz wybrzeża nad Bałtykiem i Zalewem Szczecińskim zajmuje Woliński Park Narodowy o pow. 4681 ha (pięć rezerwatów ścisłych). U południowo- zachodnich wybrzeży W. znajduje się wiele wysepek — powstałych w wyniku tworzenia się tzw. delt wstecznych. Wollongong, Port Kembla, miasto w -Australii w Nowej Pd. Walii nad M. Tasmana, ok. 80 km na pd. od -Sydney, położ.u stóp gór. Rozwinęło się ze względu na sąsiedztwo węgla w czasie pierwszej, a zwłaszcza drugiej wojny świat. 182 tyś. mieszk. (1967); ośr. górniczo-hutniczy (kopalnie węgla, rudy żelaza, huty żelaza i stali), port morski, przem. stoczniowy (Port Kembla), st. koL Wolta, rz. w Atryce Zach.; powst. z połączenia Czarnej i Białej W.; pierwsza z nich bierze początek we wzniesieniach granicznych (Mali—Górna Wolta) koło Sikasso, druga — w obszarze wododziel-nym z rz. - Niger; dł. 1100 km, pow. dorzecza ok. 360 tyś. km*; uchodzi do Zat. - Gwi-nejskiej w pobliżu m. Keta (Ghana); cechuje się dużą zmiennością wodostanu — w porze deszczowej wzbiera do 15 m i rozlewa się szeroko; gł. dopł. (l.) — OtL W. jest żeglowna tylko odcinkami 2 powodu 'katarakt, pojawiających się na obu rz. zwłaszcza przed ich połączeniem. Ważna pod względem energetycznym, w budowie wielka zapora wodna i elektrownia pod Akosombo (Ghana). Wołyerhampton, miasto w Wielkiej Brytanii (środk. Anglia), w zachodniej części tzw. "Black Country", w okolicy Birmingham. Powst. w X w. jako osada, rozwinęło się dopiero ok. XV w. jako ośr. handlu, zwłaszcza wełną i odzieżą, a potem rękodzieła, wreszcie metalurgii. W XIX w. w związku z sąsiednimi złożami węgla i rudy żelaza stało się wielkim centrum przem.-górniczym. 266,9 tyś. mieszk. (1967); wydobycie węgla kamiennego, przem. środków transportu (samoloty, samochody, motocykle), elektrotechniczny (silniki), chemiczny (farby) oraz gumowy; ośr. admiasto, ważny węzeł komunikacji koL i drogowej. Wołga, rzeka w ZSRR, najdłuższa rz. Europy; dł. 3690 km, pow. dorzecza 1380 tyś. km*. roczny odpływ ok. 252 km' wody, średni przepływ u ujścia 8000 m'/sek. Wypływa w środk. -Waldaju, w górnym biegu łączy szereg niewielkich jeź. (Wsieług, Pieno, Wołgo i in.) i głęb. doL rozcina niewysokie pasma wzgórz morenowych, w biegu środk. i dolnym płynie przez obniżenia Niż. -Wschodnioeuropejskiej, początkowo, w kierunku wsch., a następnie pd.; na odcinku od Goridego do Wołgo-gradu opływa od pn. i wsch. Wyż. -Nadwołżańską w dół. o znacznej asymetrii brzegów (p. wysoki, l. niski), a w pobliżu Kujbyszewa tworzy charakterystyczne duże zakole wokół odosobnionego wzniesienia Gór Zygulewskich; powyżej Wołgogradu oddziela się l. ramię — Achtuba, ciągnące się aż do ujścia (ok. 520 km) 920 WOŁGOGRAD i połączone z gł. korytem licznymi odnogami. W. uchodzi do M. -• Kaspijskiego olbrzymią deltą o pow. ok. 13 tyś. km8, pociętą blisko 80 ramionami i szybko narastającą (ok. 180 m rocznie). Dorzecze W. odznacza się przewagą do-pł. l