Niepewność bywa czasem gorsza niż brak uzbrojonej straży.

Przetwarzanie elaboratywne prowadzi do wyższych osiągnięć w testach wymagających świadomego rozpoznawania materiału. Tego rodzaju przetwarzanie nie przynosi jednak korzystnych efektów, gdy są one mierzone ukrytymi testami pamięciowymi. Roediger i Blaxton (1987) interpretują tego rodzaju wyniki w terminach przetwarzania dostosowanego do transferu według koncepcji Bransforda, którą zaprezentowałem we wcześniejszych partiach niniejszego rozdziału. Badacze ci wskazują, że testy pamięci ukrytej, takie jak uzupełnianie rdzenia, identyfikacja słów czy rozpoznawanie przedmiotów, wymagają procesów percepcyjnych, natomiast takie zadania, jak jawne odtwarzanie i testy rozpoznawania, są z natury bardziej pojęciowe. Wynika stąd, że tylko w przypadku jawnych testów pamięciowych można oczekiwać ułatwienia spowodowanego przez przetwarzanie pojęciowe na etapie uczenia się. Badacze ci stawiają tezę, że osiąga się wysokie wyniki, gdy rodzaj testu pasuje do rodzaju przetwarzania na etapie uczenia się. Przetwarzanie elaboratywne jest korzystne dla pamięci explicite, ale nie przynosi podwyższenia efektów w pamięci implicite. Pamięć proceduralna Ludzie na różne sposoby podlegają wpływowi doświadczeń, nie mogąc przypomnieć ich sobie. Jeden z tych sposobów polega na tym, że zapisy pamięciowe elementów, takich jak słowa, zawartych w tych doświadczeniach mogą zostać wzmocnione. Drugi jest taki, że percepcyjne przetwarzanie tych elementów może zostać ułatwione w przypadku testów polegających na identyfikacji słów i identyfikacji przedmiotów. 3eszcze inny rodzaj wiedzy, który może podlegać ułatwieniu, to wiedza o tym, jak wykonywać określone zadania. Często zdarza się, że ludzie potrafią bez trudu wykonywać jakieś zadanie, nie umiejąc opisać tego, czego nauczyli się. Klasyczny przykład stanowi jazda na rowerze, umiejętność, którą nabywa wielu ludzi, nie mając przy tym pojęcia, czym jest to, co robią. Ten rodzaj wiedzy był badany w zadaniach typu seryjny czas reakcji (Curran i Keele, 1993; Lewicki, Hill i Bizot, 1988; Nissen i Bullemer, 1987). Badani naciskają zestaw przycisków zgodnie z sekwencją generowaną przez komputer. Na przykład na monitorze pojawia się znak X nad przyciskiem, który ma być naciśnięty, i pozostaje tak długo, aż zostanie naciśnięty. Gdy są cztery przyciski, komputer może wskazać sekwencję: trzeci, drugi, czwarty, trzeci itd. Sekwencja czy wzorzec naciskania jest powtarzany wielokrotnie, ale badani nie są o tym informowani. Niektórym badanym, na przykład w eksperymencie Currana i Keele, powtarzano wielokrotnie sekwencję 1-2-3-2-4-3. W takim zadaniu badani coraz szybciej reagują przy powtarzającym się wzorcu, w porównaniu z przypadkowymi wzorami, ale często trudno jest im określić, jaka jest sekwencja. W pewnym sensie można powiedzieć, że ich palce znają sekwencję, ale oni nie. Eksperyment przeprowadzony przez Berry'ego i Broadbenta (1984) obejmował odmienną sytuację, w której wiedza proceduralna była oddzielona od wiedzy jawnej. Prosili oni badanych o kontrolowanie produkcji hipotetycznej Tabela 8.3. Seria danych wejściowych i wyjściowych dotyczących produkcji cukru w eksperymencie Berry'ego i Broadbenta (1984) Siła robocza Produkcja cukru (wejście) (tony) cukrowni (symulowanej przez program komputerowy) poprzez manipulowanie wielkością siły roboczej. Badani widzieli miesięczną produkcję cukrowni w tysiącach ton (np. 6 000 ton) i następnie musieli wybrać na kolejny miesiąc siłę roboczą w setkach pracowników (np. 700). Wtedy widzieli produkcję ; cukru w następnym miesiącu (np. 8 000 ton) i musieli wybrać wielkość siły roboczej na kolejny miesiąc. Tabela 8.3 pokazuje serie interakcji z hipotetyczną cukrownią. Celem badanych było utrzymanie produkcji cukru na poziomie między 8 Gdyby ktoś próbował wywnioskować regułę wiążącą produkcję cukru z ilością siły roboczej z tabeli 8.3, stwierdziłby, że nie jest ona wcale oczywista. Produkcja cukru w tysiącach (.S~ jest powiązana z siłą roboczą w setkach (l~ oraz produkcją cukru w poprzednim miesiącu w tysiącach (SI) za pomocą następującego wzoru: S = 2 x W - Sl. (Czasami dodawano przypadkową fluktuację 1 000 ton cukru.) Studenci Oksfordu, biorący udział w badaniu, wykonywali 60 prób kontroli cukrowni